1. Lý giải nguyên nhân khiến bé bị ho khan
Ho khan ở trẻ em có thể đến từ nhiều nguyên nhân như kích ứng đường hô hấp trên do dị ứng, hen suyễn, nhiễm trùng; trẻ mắc dị vật trong đường thở gây tắc nghẽn nên ho để đẩy ra. Hoặc một vài trẻ bị ho khan do “thói quen” mà không do nguyên nhân nào. Cụ thể như sau:
1.1. Dị ứng
Trẻ đột ngột ho khan sau khi tiếp xúc hoặc hít phải bụi, khói thuốc, phấn hoa… nhiều khả năng do cơ thể bị dị ứng. Khi đó, cơ thể sẽ kích hoạt các kháng nguyên để loại bỏ chúng, dẫn đến biểu hiện ho khan.
1.2. Mắc dị vật trong đường thở
Phản xạ ho có thể xảy ra khi cổ họng bị mắc dị vật, gây cản trở cử động nuốt. Vì vậy nếu thấy bé bị ho khan liên tục, cha mẹ nên kiểm tra xem có dị vật (như cúc áo, đồ chơi, hạt, kẹo…) bị mắc trong cổ họng của con hay không. Nếu có thì lấy ra ngay, tránh để lâu có thể dẫn đến tắc nghẽn khí quản, làm bé bị khó thở và ngạt thở.
1.3. Nhiễm trùng đường hô hấp
Cảm lạnh, cảm cúm là những bệnh nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến khiến bé bị ho khan có đờm. Tình trạng này thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa - khi nhiệt độ trong ngày giao động mạnh, khí hậu hanh khô - tạo điều kiện thuận lợi cho virus có hại phát triển nhanh. Cùng với đó, sức đề kháng của trẻ khá non yếu nên dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công hơn.
Trẻ nhỏ dễ mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ho khan vì đề kháng kém.
1.4. Bệnh ho gà
Bé bị ho khan lâu ngày không khỏi nhiều khả năng mắc bệnh ho gà, lây truyền do tiếp xúc trực tiếp với nước bọt của người nhiễm bệnh. Bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản và trẻ em là đối tượng nguy cơ cao. Vì thế cha mẹ nên cho con tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà đầy đủ theo lịch của Bộ Y tế.
1.5. Viêm xoang
Viêm xoang cũng là một trong những nguyên nhân khiến bé bị ho khan kéo dài. Theo đó, viêm xoang sẽ làm tăng lượng dịch ứ đọng ở mũi, gây ngạt mũi và khó thở. Điều này khiến trẻ phải thở bằng miệng, dẫn đến khô niêm mạc họng, khó chịu và kích thích ho nhiều, ho khan dai dẳng.
1.6. Hen phế quản (hen suyễn)
Hen suyễn là bệnh lý viêm mạn tính đường hô hấp dưới, xảy ra khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, lông thú, nấm mốc, khí thải và một số thực phẩm nhất định… Tình trạng hen phế quản khiến bé bị ho khan từng cơn, đột ngột vào ban đêm, có thể phát ra tiếng thở rít hay khò khè.
1.7. Một số yếu tố khác
Ngoài ra, trẻ ho khan còn có thể bắt nguồn từ các yếu tố như:
-
Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi axit từ dạ dày bị trào ngược trở lại đường ống thực phẩm gây ho.
-
Ho khan kéo dài hậu Covid, hoặc liên quan đến bệnh viêm tai giữa, bệnh tim bẩm sinh…
-
Dịch nhầy bị thừa trong hốc mũi không thoát được ra ngoài sẽ chảy xuống họng, gây kích ứng niêm mạc và khiến trẻ ho khan liên tục.
Dịch mũi có thể kích thích dây thần kinh cổ họng, tạo cảm giác ngứa cổ dẫn đến trẻ muốn ho.
2. Trẻ ho khan bao lâu thì khỏi?
Thông thường, triệu chứng ho khan ở trẻ sẽ tự khỏi sau khoảng 2 - 3 tuần nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà, như nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và giữ ấm cơ thể.
Tuy nhiên, cha mẹ cần chú ý theo dõi tình trạng. Nếu trẻ bị ho khan kéo dài quá 2 - 3 tuần trở lên có thể là dấu hiệu của các bệnh lý hen suyễn, viêm xoang, trào ngược dạ dày thực quản hoặc nhiễm khuẩn đường hô hấp… Khi đó, trẻ cần được khám và điều trị kịp thời để tránh biến chứng ảnh hưởng đến hô hấp và sức khỏe tổng thể.
3. Nên làm gì để bé dịu họng, giảm ho khan?
Trong hầu hết các trường hợp bé ho khan, cha mẹ không tự ý cho con dùng thuốc giảm ho (như thuốc kháng sinh, kháng histamin) mà chưa qua tham vấn ý kiến bác sĩ/ dược sĩ. Học viện Nhi khoa Hoa kỳ cho biết, chưa có bằng chứng nào cho thấy thuốc ho có hiệu quả với trẻ em dưới 6 tuổi và nó có thể gây tác hại nguy hiểm cho trẻ dưới 4 tuổi. Bởi chức năng hô hấp của trẻ còn chưa hoàn thiện, nếu dùng thuốc sai cách có thể dẫn đến viêm phổi, viêm phế quản…
Thay vào đó, khi chăm sóc trẻ tại nhà, cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau đây để giảm tình trạng ho khan khó chịu cho con:
3.1. Đảm bảo trẻ uống đủ nước
Việc cung cấp đủ nước sẽ giúp làm ẩm đường thở của trẻ, giảm tình trạng ho khan do khô cổ họng. Cha mẹ ưu tiên cho bé uống nước ấm để làm dịu cổ họng hơn. Với bé từ 1 tuổi trở lên, mẹ có thể pha nước ấm với mật ong và chanh giúp bổ sung vitamin C, hỗ trợ tăng đề kháng cho bé giảm ho tự nhiên.
Uống nhiều nước giúp làm ẩm đường thở, trẻ cảm thấy dễ chịu và đỡ ho khan hơn.
3.2. Áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý
Trong thực đơn ăn uống của trẻ ho khan, cha mẹ ưu tiên chế biến các món mềm lỏng và ấm như súp, nước canh gà, canh xương hầm… để con dễ nuốt và giảm kích ứng cổ họng. Đồng thời cần bổ sung các nhóm thực phẩm giàu vitamin A, C như bí đỏ, cà rốt, dâu tây, bông cải xanh, cà chua… giúp hỗ trợ phục hồi niêm mạc đường hô hấp.
Bên cạnh đó, cha mẹ tránh cho trẻ ăn đồ khô, cứng, chiên rán - vì có thể khiến cổ họng thêm đau rát gây ho nặng hơn. Ngoài ra, nên chia nhỏ các bữa ăn và cữ sữa trong ngày để bé dễ tiêu hóa và hấp thu tốt dưỡng chất.
3.3. Giữ ấm cơ thể của trẻ
Khi chăm sóc, mẹ cũng chú ý giữ ấm cho con, nhất là ở vùng cổ, chân và tay - những vị trí hở dễ nhiễm lạnh khiến bé bị ho khan nhiều. Bên cạnh đó, mẹ có thể nhỏ vài giọt tinh dầu tràm vào nước ấm để tắm cho trẻ giảm ho. Nhưng lưu ý, trước khi tắm hãy thử thoa một ít tinh dầu tràm đã pha loãng lên vùng da nhỏ trên cơ thể bé để xem có bị kích ứng hay không.
3.4. Giữ môi trường sống trong lành, sạch sẽ
Để tránh tình trạng bé bị ho khan từng cơn do dị ứng trở nên nghiêm trọng, cha mẹ hãy đảm bảo môi trường sống của con luôn sạch sẽ, không khói thuốc, bụi bặm. Trong những ngày tiết trời hanh khô, mẹ có thể dùng máy tạo độ ẩm để không gian thông thoáng, tránh bị ẩm mốc.
3.5. Vệ sinh mũi họng cho trẻ đều đặn
Mỗi ngày, cha mẹ nên vệ sinh mũi họng của trẻ bằng nước muối khoảng 2 - 3 lần/ngày (có thể dùng gạc rơ lưỡi để sạch hơn). Việc này không chỉ hỗ trợ trẻ giảm ho khan, mà còn giúp tránh nguy cơ nhiễm vi khuẩn, virus gây bệnh đường hô hấp.
3.6. Dùng gối kê cao đầu của trẻ khi nằm
Bé bị ho khan khi ngủ (nhất là do chảy dịch mũi) nên sử dụng thêm gối kê cao đầu để giúp đường thở thông thoáng, từ đó giảm ho. Bởi tư thế nằm đầu ngang bằng vai có thể khiến dịch nhầy tích tụ nhiều hơn, làm tăng kích thích cổ họng và gây ho khan liên tục.
4. Trẻ ho khan: Khi nào cần đến bác sĩ khám?
Trong quá trình chăm sóc trẻ tại nhà, nếu thấy con có những triệu chứng sau thì nên đưa đến bác sĩ khám ngay để có hướng điều trị kịp thời:
-
Ho khan tiến triển thành ho ra máu hoặc ho ra chất nhầy màu xanh.
-
Trẻ bị ho khan khò khè.
-
Bị khó thở hoặc thở gấp.
-
Sốt cao.
-
Có biểu hiện mất nước (môi khô, mắt trũng, da khô, tiểu ít…).
Trẻ ho khan kèm dấu hiệu bất thường cần đến bác sĩ kiểm tra để chẩn đoán nguyên nhân, từ đó có cách điều trị phù hợp.
5. Cách phòng ngừa tình trạng ho khan ở trẻ
Để hạn chế tình trạng trẻ bị ho khan kéo dài, bên cạnh việc điều trị kịp thời khi có triệu chứng, cha mẹ cũng nên chú trọng đến các biện pháp phòng ngừa từ sớm. Dưới đây là một số cách giúp bảo vệ hệ hô hấp và tăng cường sức đề kháng cho trẻ:
-
Cho trẻ tiêm phòng đầy đủ theo lịch của Bộ Y tế, để phòng ngừa các bệnh lý hô hấp như cúm, ho gà…
-
Tập cho trẻ thói quen rửa tay thường xuyên để tránh lây nhiễm vi khuẩn, virus gây bệnh đường hô hấp.
-
Khuyến khích trẻ tăng cường vận động giúp hệ tuần hoàn và hô hấp hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh.
-
Không cho trẻ nằm điều hòa nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao, vì có thể làm khô niêm mạc mũi họng gây ho khan.
-
Đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài (nhất là nơi đông người) để tránh hít phải bụi bẩn, khói thuốc và virus gây bệnh.
-
Tránh để trẻ tiếp xúc với người bệnh, kể cả khi họ chỉ bị cảm cúm thông thường.
Hơn hết, cha mẹ cần đảm bảo trẻ có chế độ dinh dưỡng cân đối và đủ chất để khỏe mạnh từ bên trong. Với trẻ ăn dặm thì bữa ăn cần cân đối 4 nhóm dưỡng chất gồm: đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Với trẻ nhỏ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích mẹ nên cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu và có thể kéo dài đến khi trẻ 2 tuổi. Việc tiếp nhận sữa mẹ không chỉ giúp con nhận đủ kháng thể; mà còn tạo ra cơ chế tiếp xúc da kề da để truyền vi khuẩn có lợi từ mẹ - hỗ trợ trẻ phát triển đề kháng và nâng cao sức khỏe tiêu hóa vững vàng. Và khi mẹ tiếp tục thực hành da kề da thường xuyên, lợi ích ấy càng được củng cố - giúp con phát triển hệ tiêu hóa và miễn dịch khỏe mạnh suốt những năm tháng đầu đời.
Những tiếp xúc gần gũi da kề da cùng mẹ giúp con có nền tảng vững vàng để bụng êm khỏe sức.
Như da kề da, Glico ICREO cùng mẹ chăm con êm bụng, khỏe sức từ ngày đầu tiên
Theo đuổi triết lý nuôi dưỡng bé một cách cân bằng và gần gũi với tự nhiên, lành tính nhất, Glico ICREO không ngừng phát triển sản phẩm. Như một sự kết hợp hoàn hảo để tiếp nối lợi ích quý giá từ phương pháp tiếp xúc tự nhiên (da kề da), các dòng thực phẩm bổ sung của Glico ICREO mang đến dinh dưỡng cân bằng vừa vặn hệ tiêu hóa của bé và chứa các dưỡng chất quý giúp:
- Củng cố hàng rào đề kháng vững chắc, trẻ thêm khỏe sức để chống chọi các tác nhân gây bệnh tối ưu - nhờ các kháng thể IgA và IgG trong cơ thể trẻ được kích thích sản sinh bởi 5 loại Nucleotides độc đáo.
- Giúp tăng độ cao lớp nhung mao, hoàn thiện đường ruột, để trẻ tiêu hóa và hấp thu tốt các dưỡng chất hỗ trợ tăng đề kháng - với 5 ‘chiến binh’ Nucleotides thiết yếu. Đi kèm theo đó là chất xơ GOS và Axit Palmitic liên kết ở vị trí beta (OPO) giúp trẻ tăng khả năng hấp thu và nhẹ bụng.
Glico ICREO tiếp nối lợi ích của da kề da, cùng mẹ chăm con theo cách tự nhiên nhất để bé lớn lên êm bụng khỏe sức.
Sữa Glico ICREO số 0 Balance Milk 800g (0-12 tháng)
Sữa Glico ICREO số 0 800g (Balance Milk) mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp trẻ phát triển toàn diện khỏe mạnh. Mua ngay!
614,000VNĐ
Không chỉ vậy, ‘kết thân’ cùng Glico ICREO trẻ còn phát triển trí não tinh anh hơn. Bởi các sản phẩm độc quyền bổ sung tiền tố DHA từ dầu tía tô xanh Nhật Bản. Nhờ nguồn gốc thực vật lành tính, có khả năng chuyển hóa thành lượng phù hợp nhu cầu nên trẻ dễ hấp thu lượng DHA này.
>> Hơn hết, mỗi sản phẩm còn được bổ sung các dưỡng chất ‘vàng’ hỗ trợ trẻ phát triển tốt ở mọi giai đoạn. Mẹ an tâm các sản phẩm Glico ICREO sản xuất tại Nhật Bản, được mẹ Nhật tin dùng 6 năm liền – minh chứng cho chất lượng chuẩn Nhật. Mời mẹ chọn ngay cho con TẠI ĐÂY!
6. Các thắc mắc liên quan
Trong quá trình chăm sóc bé ho khan, nhiều cha mẹ cũng có những băn khoăn như sau:
6.1. Trẻ ho khan dùng thuốc gì?
Tùy theo từng trường hợp mà bác sĩ kê đơn thuốc giảm ho khan cho trẻ khác nhau. Ví dụ trẻ bị khan do hen suyễn, bác sĩ có thể kê thuốc xịt giúp giãn nở phế quản. Hoặc có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc kháng Histamin cho trẻ trong một số trường hợp nhất định.
6.2. Bé bị ho khan khi ngủ nên làm gì?
Để giúp bé giảm ho và ngủ ngon hơn, cha mẹ có thể:
-
Tăng độ ẩm không khí trong phòng bằng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước.
-
Cho trẻ uống nước ấm trước khi ngủ; hoặc hấp mật ong với chanh, gừng hoặc quất (áp dụng cho trẻ trên 1 tuổi) để trẻ ngậm giảm ho.
-
Điều chỉnh tư thế ngủ bằng cách kê cao đầu bé để giảm tình trạng chảy dịch mũi hoặc trào ngược.
6.3. Trẻ ho khan kèm sốt về đêm là bệnh gì?
Tình trạng trẻ bị ho khan kèm sốt về đêm có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như viêm mũi họng, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phế quản phổi. Cha mẹ nên sớm đưa trẻ đến bác sĩ, tránh để lâu có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
Tóm lại, khi trẻ ho khan kéo dài, cha mẹ không nên chủ quan. Việc chăm sóc đúng cách tại nhà kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý, duy trì độ ẩm không khí và theo dõi sát các biểu hiện bất thường sẽ giúp bé nhanh hồi phục và hạn chế nguy cơ tiến triển thành bệnh nặng hơn.