1. Tổng quan về tình trạng nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh
Nghẹt mũi là tình trạng khoang mũi bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy, làm hẹp đường thở và gây khó khăn khi hít thở. Tình trạng này khiến trẻ sơ sinh khó chịu do con vẫn chưa học được cách thở bằng miệng thuần thục.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thường gặp gồm có:
- Cảm lạnh đi kèm với trẻ biếng ăn, sốt nhẹ.
- Dị ứng với khói bụi, phấn hoa hoặc thực phẩm.
- Niêm mạc mũi trẻ bị kích ứng bởi khói thuốc lá, nước hoa, bụi,...
- Trẻ bị nhiễm virus, nhất là virus cảm cúm.
- Không khí quá khô do thời tiết hoặc trẻ nằm điều hoà liên tục trong thời gian dài.
- Có dị vật trong mũi.
Xem thêm: Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị sổ mũi thở khò khè & cách xử trí
Khi bị nghẹt mũi, trẻ sơ sinh gặp khó khăn khi hít thở dẫn đến khó ngủ, quấy khóc,...
2. Bỏ túi 6 mẹo dân gian chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh phổ biến
Đa phần trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thường không nghiêm trọng, khi dịch nhầy được hệ hô hấp tự thải bỏ hoặc bố mẹ hỗ trợ làm sạch thì tình trạng sẽ biến mất. Theo đó nhiều phụ huynh thường tìm đến mẹo dân gian dưới đây nhằm làm giảm nhẹ tình trạng, giúp đường thở của trẻ thông thoáng hơn.
2.1. Massage nhẹ cánh mũi cho trẻ
Một trong các cách chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh theo dân gian phổ biến nhất là massage cánh mũi. Việc này giúp chất nhầy loãng và dễ dàng hút ra ngoài, từ đó đường thở của trẻ được lưu thông dễ dàng, giảm các biểu hiện ngạt mũi.
Để thực hiện mẹo dân gian này, mẹ dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ massage nhẹ vào 2 cánh mũi trẻ. Mẹ nên thực hiện cách massage này 2 - 3 lần/ngày, đặc biệt là trước khi trẻ bú và ngủ.
2.2. Dùng nước muối sinh lý vệ sinh mũi
Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn, đồng thời làm loãng dịch nhầy. Với trường hợp trẻ bị nghẹt mũi do lớp niêm mạc bị sưng, nước muối sinh lý có tác dụng sát khuẩn, diệt virus từ đó giảm sưng viêm.
Theo đó, mẹ hãy nhỏ 2 - 3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi trẻ sơ sinh. Đợi một lúc rồi nhẹ nhàng dùng tay day day mũi con để gỉ mũi mềm và bong ra. Sau đó, mẹ dùng tăm bông để thấm và lấy dịch mũi ra ngoài.
2.3. Tăng cữ sữa cho trẻ nhận đủ chất lỏng cần thiết
Mẹ nên tăng cữ sữa mỗi ngày của trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi. Bởi vì sữa mẹ giúp bổ sung nước cần thiết, thúc đẩy hệ tuần hoàn lưu thông dễ dàng và làm loãng dịch nhầy bên trong mũi. Bên cạnh đó, sữa mẹ còn giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên, từ đó nhanh chóng hồi phục sức khỏe.
Xem thêm: Trẻ sơ sinh không chịu bú mẹ phải làm sao? 7 cách khắc phục
Cho trẻ sơ sinh bú nhiều cữ hơn để bổ sung nước và dưỡng chất cần thiết, hỗ trợ cải thiện nghẹt mũi.
2.4. Chườm ấm mũi
Để trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi dễ thở hơn, mẹ có thể áp dụng cách chườm ấm. Mẹo này giúp màu bên trong mũi lưu thông dễ dàng hơn, giảm sưng ở niêm mạc mũi. Nhờ đó, đường thở của trẻ được thông thoáng, không còn bị nghẹt khó chịu.
Cách thực hiện khá đơn giản, mẹ dùng miếng gạc hoặc khăn sạch nhúng vào nước ấm rồi vắt khô, gấp đôi và nhẹ nhàng đặt lên sống mũi trẻ. Đến khi khăn nguội thì lặp lại quy trình trên.
2.5. Vỗ nhẹ lưng của bé
Đây cũng là một mẹo dân gian chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh được nhiều mẹ truyền tai. Hành động vỗ lưng nhẹ giúp long đờm, làm loãng chất nhầy, từ đó hỗ trợ trẻ giảm nghẹt mũi và ho. Cách vỗ lưng cho bé thực hiện như sau:
- Đặt bé nằm ngang trên đầu gối của mẹ; hoặc cho con ngồi trên đùi mẹ sao cho cơ thể trẻ nghiêng về phía trước khoảng 30 độ.
- Mẹ khum bàn tay lại rồi vỗ nhẹ nhàng vào lưng trẻ.
2.6. Sử dụng máy lọc không khí
Khi trẻ bị nghẹt mũi, mẹ nên sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ những tác nhân gây kích ứng đường hô hấp như hương nước hoa, khói thuốc lá, bụi,... khỏi không gian sinh hoạt. Nhờ đó phòng ngủ, phòng khách,... có bầu không khí trong lành, giúp trẻ hít thở thoải mái cũng như cải thiện triệu chứng nghẹt mũi.
Để cải thiện nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh, mẹ sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ các tác nhân gây kích ứng hệ hô hấp (bụi, khói thuốc lá,...).
Sữa Glico ICREO số 0 Balance Milk 800g (0-12 tháng)
Sữa Glico ICREO số 0 800g (Balance Milk) mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp trẻ phát triển toàn diện khỏe mạnh. Mua ngay!
614,000VNĐ
3. Áp dụng mẹo dân gian chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh cần lưu ý gì?
Tuy rằng các mẹo dân gian kể trên chỉ áp dụng ngoài da nhưng chưa được kiểm chứng về độ an toàn và hiệu quả. Hơn nữa, nếu thực hiện sai cách còn có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của trẻ. Vì thế tốt nhất, cha mẹ vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ/ dược sĩ để được hướng dẫn phương pháp giảm nghẹt mũi phù hợp với bé nhà mình.
Trong quá trình chăm sóc trẻ tại nhà, phụ huynh cũng không tự ý cho trẻ sơ sinh dùng thuốc trị nghẹt mũi nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Thay vào đó nên theo dõi sát sao tình trạng của trẻ để đưa đi khám khi có dấu hiệu bất thường dưới đây:
- Trẻ sốt cao thường xuyên.
- Chất nhầy trong khoang mũi có màu xanh hoặc vàng.
- Trẻ khó thở hoặc thở rất nhanh (khoảng 45 lần/phút).
- Trẻ khó chịu ở tai, có nguy cơ nhiễm trùng tai.
- Phát ban.
- Nghẹt mũi cùng với sưng trán, mắt, mũi hoặc má.
- Nghẹt mũi kéo dài hơn 2 tuần.
- Trẻ gặp khó khăn khi ăn uống hoặc biếng ăn; quấy khóc nhiều hay có biểu hiện đau đớn.
- Trẻ khụt khịt mũi nhưng không có nước mũi, kèm theo các triệu chứng thở khò khè, ho có đờm kéo dài. Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ có nguy cơ bị viêm phổi.
Cha mẹ đưa trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi kèm dấu hiệu bất thường đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn cách khắc phục phù hợp.
Ngoài ra, cha mẹ cần lưu ý tránh áp dụng những mẹo dân gian chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh sai lầm bên dưới. Vì các mẹo này có thể khiến tình trạng nghẹt mũi tiến triển nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của con yêu.
4. Những sai lầm cần tránh khi chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh theo dân gian
Dưới đây là các mẹo chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh sai lầm cha mẹ nên tránh thực hiện:
4.1. Cho bé tắm nước ấm pha tinh dầu
Việc tắm nước ấm pha tinh dầu giúp mạch máu mũi giãn nở. Từ đó máu lưu thông dễ dàng, giảm tắc nghẽn và sưng viêm bên trong mũi.
Tuy nhiên, cha mẹ không nên cho trẻ sơ sinh tắm nước ấm pha tinh dầu để chữa nghẹt mũi. Bởi làn da của trẻ còn non nớt và nhạy cảm, dễ bị kích ứng, nổi mẩn ngứa hoặc dị ứng khi tiếp xúc tinh dầu.
4.2. Nâng cao đầu trẻ khi ngủ
Nâng cao đầu khi ngủ giúp dịch nhầy chảy xuống họng thay vì tích tụ trong xoang mũi. Tư thế này giúp giảm áp lực lên xoang mũi, từ đó đường thở được thông thoáng hơn.
Lưu ý, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi bị nghẹt mũi thì không áp dụng cách thức này vì có nguy cơ gây đột tử (SIDS).
4.3. Xông mũi với hơi nước ấm
Xông mũi với hơi nước ấm giúp làm loãng chất nhầy trong khoang mũi. Điều này giúp việc loại bỏ chất nhầy ra khỏi mũi được dễ dàng, từ đó đường thở được thông thoáng hơn.
Nhưng cha mẹ không áp dụng cách này cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 3 tuổi vì có thể gây bỏng da.
4.4. Thoa dầu khuynh diệp ở lòng bàn chân bé
Theo dân gian, thoa dầu khuynh diệp vào lòng bàn chân bé có thể giúp giữ ấm chân, giảm nguy cơ cảm lạnh. Điều này sẽ góp phần giúp cơ thể khỏe mạnh, từ đó cải thiện triệu chứng nghẹt mũi.
Dù vậy, biện pháp này chỉ nên áp dụng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên. Vì dầu khuynh diệp có thể gây kích ứng, bỏng nhẹ và rát da, đặc biệt là làn da mỏng mạnh của trẻ sơ sinh.
Tất cả các mẹo dân gian chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh kể trên chỉ là điều được truyền tai nhau, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng thực độ an toàn và hiệu quả. Do đó, trước khi áp dụng cha mẹ nên tham vấn ý kiến bác sĩ để được chỉ định chính xác. Quan trọng hơn hết là cha mẹ nên chủ động phòng ngừa nghẹt mũi cho trẻ bằng cách:
- Giữ vệ sinh không gian sống sạch sẽ, thông thoáng và duy trì độ ẩm phù hợp.
- Cho trẻ bú đủ cữ để đảm bảo bổ sung đủ lượng nước cũng như dinh dưỡng cần thiết, giúp con nâng cao sức khỏe, hạn chế ốm vặt ở trẻ.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc với chất gây kích ứng đường hô hấp như nước hoa, khói thuốc lá,...
- Vệ sinh mũi họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý, nhưng không nên lạm dụng vì có thể gây khô dịch mũi.
- Cho bé bú mẹ thường xuyên để vừa tăng cường đề kháng vừa bổ sung nước cần thiết. Với trường hợp dùng sữa công thức, mẹ chọn loại sữa cân đối dinh dưỡng giúp con hấp thu dễ dàng, đồng thời chứa các dưỡng chất hỗ trợ miễn dịch và tiêu hóa giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, hạn chế cảm vặt.
Glico ICREO Balance Milk - Tiếp nối lợi ích của da kề da để bé yêu êm bụng khỏe sức từ ngày đầu tiên
Glico ICREO Balance Milk là dòng sữa dinh dưỡng được nhiều mẹ lựa chọn đồng hành cùng con trong giai đoạn dưới 1 tuổi. Không chỉ mang đến nguồn dưỡng chất cân bằng, sữa còn tiếp nối da kề da - phương pháp cứu sống đến 150.000 trẻ sơ sinh mỗi năm và giảm 50% tỷ lệ trẻ phải dùng kháng sinh sớm. Điều này là bởi khi da chạm da trẻ nhận được nguồn lợi khuẩn từ mẹ, giúp thiết lập nền tảng tiêu hóa và đề kháng vững vàng.
Theo đó, Glico ICREO Balance Milk giúp trẻ nâng cao đề kháng, ‘gia cố’ hàng rào miễn dịch thêm vững vàng để tránh tác nhân từ môi trường xâm nhập - nhờ nhận kháng thể IgA và IgG được kích thích sản sinh bởi 5 loại Nucleotides, kết hợp với beta-carotene (tiền vitamin A). Đồng thời, sữa còn giúp trẻ tiêu hóa khỏe mạnh, êm bụng khỏe sức bởi sự kết hợp của Nucleotides cùng ‘bộ đôi’ chất xơ GOS và Axit Palmitic liên kết ở vị trí beta (OPO).
Không chỉ vậy, Glico ICREO Balance Milk còn ghi điểm bởi:
- Giúp trẻ phát triển trí não tinh anh nhờ chứa thành phần độc quyền - tiền tố DHA từ dầu tía tô xanh Nhật Bản. Đây là nguồn DHA thực vật lành tính, có khả năng chuyển hóa thành DHA vừa cặn nhu cầu cơ thể bé.
- Sữa có vị ngọt thanh nhờ chứa lượng nhỏ đường lactose - loại đường tự nhiên có trong sữa mẹ, hợp khẩu vị bé ‘kết thân’ ngay từ lần đầu.
- Góp phần bảo vệ thận của trẻ nhờ ứng dụng công nghệ khử muối giúp giảm lượng natri và khoáng chất thừa.
Xem thêm: [Giải đáp] Bé không chịu uống sữa công thức phải làm sao?
Glico ICREO Balance Milk chứa nhiều dưỡng chất giúp con yêu êm bụng, khỏe sớm, từ đó phát triển toàn diện.
>> Bên cạnh sữa Glico ICREO Balance Milk, thương hiệu còn cho ra mắt các sản phẩm khác với những dưỡng chất vàng phù hợp với các giai đoạn phát triển tiếp theo của trẻ. Tìm hiểu ngay TẠI ĐÂY!
Nguồn tham khảo:
1. ThS.BS Trần Thị Kim Ngọc. Trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi: Nguyên nhân, điều trị và phòng ngừa (Đã truy cập 27 05 2025).
2. ThS.BS.CKI. Nguyễn Trung Nguyên. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. TOP 4 cách trị nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh hiệu quả (Đã truy cập 27 05 2025).
3. ThS.BS. CKI Lê Chí Hiếu. Bệnh viện Nhi Đồng TP. HCM. Trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi: Nguyên nhân do đâu, khắc phục thế nào (Đã truy cập 27 05 2025).