Tiểu đường thai kỳ là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu & giải pháp

1. Tiểu đường thai kỳ là gì?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 8% đến 10% phụ nữ mang thai sẽ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ. Đây là tình trạng lượng đường trong máu (glucose) của thai phụ tăng cao hơn mức bình thường. Tình trạng này có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong thai kỳ, nhưng phổ biến nhất là trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba.

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn nạp glucose ở bất kỳ mức độ nào.

2. Nguyên nhân mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ

Trong thai kỳ, nhau thai (cơ quan đảm nhận nhiệm vụ nuôi dưỡng và cung cấp oxy cho em bé) sẽ tiết ra nhiều hormone hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, một số hormone này lại làm giảm khả năng sản xuất hoặc sử dụng insulin của cơ thể mẹ, hiện tượng này gọi là đề kháng insulin. Để giữ lượng đường huyết ổn định, tuyến tụy của mẹ bầu phải hoạt động nhiều hơn, sản xuất lượng insulin gấp khoảng ba lần bình thường. Nếu tuyến tụy không đáp ứng đủ nhu cầu này, đường huyết sẽ tăng cao, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ như:

• Thừa cân, béo phì.

• Huyết áp cao.

• Tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường.

• Mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

• Có bệnh nội khoa mạn tính như tăng huyết áp, bệnh tim, tăng cholesterol máu,...

• Tiền căn sinh con to trên 4000g, thai lưu ở 3 tháng cuối, sảy thai liên tiếp hoặc thai dị tật bẩm sinh.

3. Triệu chứng tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ thường không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy, nhiều phụ nữ mang thai có thể không nhận ra mình mắc bệnh. Tuy nhiên, nếu lượng đường trong máu tăng cao, mẹ bầu có thể nhận thấy một số dấu hiệu sau đây:

• Mẹ bầu sẽ thường xuyên cảm thấy khát nước, ngay cả khi vừa uống xong, thậm chí thức giấc giữa đêm chỉ để uống nước.

• Mẹ có xu hướng đi tiểu nhiều hơn bình thường cả về số lần lẫn lượng nước tiểu.

• Khi bị trầy xước, vết thương của mẹ sẽ mất nhiều thời gian hơn để lành lại.

• Mẹ dễ bị nhiễm nấm ở vùng kín, và thuốc trị nấm thông thường không mang lại hiệu quả cao.

• Mẹ có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống và bị sụt cân dù đang trong thai kỳ.

Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống.

4. Đái tháo đường thai kỳ có nguy hiểm không?

Có, nếu không được kiểm soát kịp thời, đúng cách, tiểu đường thai kỳ có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến mẹ và bé. Cụ thể:

- Đối với thai phụ, tiểu đường thai kỳ gây ra các vấn đề như:

• Tăng nguy cơ tiền sản giật

• Khó khăn khi sinh nở

• Nguy cơ đa ối

• Nguy cơ tiểu đường type 2

- Đối với thai nhi, mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ sẽ làm tăng nguy cơ bé gặp các tình trạng sau:

• Dị tật bẩm sinh, sảy thai, thai chết lưu.

• Sinh non.

• Biến chứng sau sinh như hạ đường huyết, vàng da và suy hô hấp sau sinh.

• Nguy cơ béo phì và tiểu đường tuýp 2 trong tương lai.

Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, việc tầm soát tiểu đường thai kỳ sớm theo chỉ định của bác sĩ là rất cần thiết. Phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát tốt lượng đường trong máu, từ đó giảm thiểu những rủi ro và biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

5. Phương pháp chẩn đoán tiểu đường thai kỳ

Bác sĩ thường chỉ định tầm soát tiểu đường thai kỳ trong khoảng tuần 24 - 28 của thai kỳ. Đối với phụ nữ có nguy cơ cao, việc xét nghiệm sàng lọc có thể được thực hiện sớm hơn, ngay từ lần khám thai đầu tiên. Phương pháp thường dùng là xét nghiệm dung nạp glucose (OGTT).

Kết quả nghiệm pháp dung nạp glucose sẽ được chẩn đoán là đái tháo đường thai kỳ nếu có ít nhất một trong các trị số đường huyết sau vượt ngưỡng cho phép:

• Đường máu lúc đói ≥ 92 mg/dL (5,1mmol/l).

• Đường máu sau 1 giờ uống nước đường ≥180 mg/dL (10 mmol/l).

• Đường máu sau 2 giờ uống nước đường ≥153 mg/dL (8,5 mmol/l).

Để xác định tình trạng tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cần kiểm tra lượng đường trong máu.

6. Phương pháp điều trị đái tháo đường thai kỳ

Mục tiêu chính của điều trị tiểu đường thai kỳ là ổn định đường huyết, giảm nguy cơ biến chứng cho thai kỳ. Theo đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ các phương pháp sau:

6.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn cho mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ cần đáp ứng hai mục tiêu chính: kiểm soát đường huyết ổn định và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ & bé. Để đạt được điều này, mẹ bầu có thể áp dụng những nguyên tắc dưới đây:

• Kiểm soát lượng calo: Nếu có cân nặng trung bình, mẹ nên nạp khoảng 2.200 - 2.500 calo mỗi ngày. Với trường hợp thừa cân, lượng calo sẽ giảm xuống còn khoảng 1.800 calo mỗi ngày.

• Chia nhỏ bữa ăn: Mẹ nên chia nhỏ bữa ăn thành 3 bữa chính và 2 - 3 bữa phụ mỗi ngày vào các khung giờ cố định. Cách này giúp đường huyết không bị tăng đột ngột sau ăn, duy trì mức ổn định.

• Cân bằng dinh dưỡng:

  • Protein: Khoảng 20% tổng lượng calo nên đến từ protein (có trong thịt nạc, cá, trứng, các loại đậu…).

  • Carbohydrate: Chiếm khoảng 40% tổng calo, ưu tiên các loại tinh bột hấp thu chậm, giàu chất xơ như gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên hạt, rau củ quả. Mẹ hãy đảm bảo nạp khoảng 20 - 35 gram chất xơ mỗi ngày.

  • Chất béo: Hạn chế dưới 40% tổng calo, trong đó chất béo bão hòa nên chiếm dưới 10%. Mẹ hãy ưu tiên các chất béo lành mạnh có trong quả bơ, các loại hạt và dầu oliu.

• Lựa chọn bữa ăn nhẹ thông minh: Thay vì dùng các món ngọt như bánh quy, bánh kem, mẹ nên chọn trái cây, rau củ hoặc các loại hạt để vừa thỏa mãn cơn thèm ăn, vừa tốt cho sức khỏe.

• Đa dạng hóa thực phẩm: Ăn uống đa dạng các loại thực phẩm sẽ giúp mẹ cung cấp đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết cho thai kỳ khỏe mạnh.

6.2. Vận động hợp lý

Việc này giúp cơ thể sản xuất và sử dụng insulin hiệu quả hơn, từ đó kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Bạn nên thực hiện các bài tập nhẹ đến trung bình trong 15 - 30 phút vào hầu hết các ngày trong tuần. Nhưng tốt hơn hết, mẹ vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn bài tập thể dục phù hợp với sức khỏe của bản thân và em bé.

6.3. Theo dõi chỉ số đường huyết

Để kiểm soát đường huyết hiệu quả, việc theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên là rất cần thiết. Mẹ sẽ được bác sĩ hướng dẫn cách sử dụng máy đo đường huyết tại nhà. Mẹ cần tự kiểm tra đường huyết vào buổi sáng (trước khi ăn) và 1 - 2 giờ sau mỗi bữa ăn chính. Việc làm này giúp đánh giá cơ thể bạn phản ứng với chế độ ăn và phác đồ điều trị như thế nào, từ đó bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp phù hợp.

Việc theo dõi chỉ số đường huyết giúp mẹ bầu kiểm soát tốt tình trạng tiểu đường trong thai kỳ.

6.4. Điều trị bằng thuốc

Trong trường hợp đường huyết vẫn cao dù mẹ đã thay đổi lối sống và chế độ ăn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc tiểu đường để giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Bên cạnh đó, liệu pháp tiêm insulin cũng có thể được bác sĩ cân nhắc sử dụng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Sữa Glico ICREO số 0 Balance Milk 800g (0-12 tháng)

Sữa Glico ICREO số 0 800g (Balance Milk) mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp trẻ phát triển toàn diện khỏe mạnh. Mua ngay!

614,000VNĐ

7. Giải pháp phòng tránh đái tháo đường thai kỳ

Dưới đây là một số giải pháp hiệu quả giúp mẹ bầu phòng tránh tiểu đường thai kỳ.

7.1. Duy trì cân nặng hợp lý trước khi mang thai

Duy trì cân nặng ở mức lý tưởng trước khi mang thai là một trong những cách phòng ngừa tiểu đường thai kỳ hiệu quả. Cụ thể, phụ nữ có chỉ số BMI trên 30 có nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ cao gấp ba lần so với người có BMI dưới 25. Do đó, nếu mẹ thừa cân hoặc béo phì, hãy cố gắng giảm cân trước khi mang thai. Việc giảm cân trong thai kỳ thường không được khuyến khích vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

7.2. Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Để giảm thiểu nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ, việc xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh là rất cần thiết. Mẹ bầu nên duy trì sự cân bằng giữa các nhóm chất dinh dưỡng để tránh tình trạng đường huyết tăng cao sau khi ăn. Mặc dù không có một thực đơn cố định cho tất cả mọi người, mẹ có thể tham khảo các nguyên tắc chung sau:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ba bữa chính, mẹ hãy chia nhỏ thành nhiều bữa trong ngày để giúp đường huyết ổn định.

• Cân bằng dinh dưỡng: Mẹ nên đảm bảo mỗi bữa ăn đều có đủ protein, carbohydrate phức hợp, chất béo và vitamin.

• Tăng cường chất xơ: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, ngũ cốc nguyên hạt để làm chậm quá trình hấp thu đường.

• Sử dụng chất béo lành mạnh: Mẹ bầu ưu tiên chất béo tốt có trong quả bơ, các loại hạt, dầu oliu.

Duy trì chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh là một cách hiệu quả để phòng tránh tiểu đường thai kỳ.

7.3. Vận động thường xuyên

Vận động thường xuyên là một trong những cách hiệu quả để phòng ngừa tiểu đường thai kỳ. Nếu sức khỏe cho phép, mẹ hãy dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ hoặc bơi lội. Nếu không thể tập liên tục, mẹ có thể chia thành nhiều lần, mỗi lần 10 phút. Ngoài ra, các hoạt động hàng ngày như dọn dẹp nhà cửa hay đi thang bộ cũng là một cách vận động giúp mang lại lợi ích tương tự.

8. Một số câu hỏi thường gặp

Ngoài thắc mắc tiểu đường thai kỳ là gì, dưới đây là giải đáp một số câu hỏi thường gặp khác về tình trạng này mà mẹ bầu nên biết:

8.1. Tiểu đường thai kỳ có tự khỏi không?

Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ sẽ hồi phục sức khỏe hoàn toàn sau khi sinh, bởi lúc này lượng hormone sẽ trở lại bình thường và đường huyết dần ổn định.

Tuy nhiên, một số thông tin ghi nhận khoảng 50% phụ nữ từng mắc bệnh này có nguy cơ phát triển thành tiểu đường tuýp 2 trong tương lai. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro này, mẹ nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục sau sinh. Bác sĩ có thể yêu cầu mẹ thực hiện xét nghiệm đường huyết từ 4 đến 12 tuần sau sinh để theo dõi tốt sức khỏe.

8.2. Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?

Khi mắc tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ các nhóm chất. Trong đó, mẹ nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ (đậu hà lan, bông cải xanh, rau bina, trái cây ít ngọt,...), protein (trứng, hạnh nhân, ức gà,...) và chất béo lành mạnh (cá hồi, cá thu, các loại hạt,...).

8.3. Cách thử tiểu đường thai kỳ tại nhà như thế nào?

Bạn có thể tự theo dõi chỉ số đường huyết tại nhà bằng máy đo đường huyết với các bước đơn giản sau:

• Chuẩn bị: Mẹ cần đảm bảo que thử còn hạn sử dụng và đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất.

• Lấy máu: Mẹ rửa tay thật sạch và lau khô. Sau đó mẹ dùng kim chích vào cạnh bên đầu ngón tay để lấy một giọt máu.

• Đo đường huyết: Đặt que thử vào máy, sau đó nhỏ giọt máu lên que và chờ kết quả hiển thị trên màn hình. Quá trình chờ kết quả thường mất khoảng 5 - 45 giây. Sau đó mẹ nên ghi lại kết quả vào sổ theo dõi và thông báo cho bác sĩ nếu các chỉ số bất thường.

8.4. Đái tháo đường thai kỳ chỉ số bao nhiêu là nguy hiểm?

Để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả xét nghiệm dung nạp glucose. Các chỉ số được xem là bất thường nếu có ít nhất một trong các giá trị sau vượt ngưỡng:

• Đường huyết lúc đói: ≥92mg/dL (5,1mmol/l).

• Đường huyết sau 1 giờ uống nước đường: ≥180mg/dL (10mmol/l).

• Đường huyết sau 2 giờ uống nước đường: ≥153mg/dL (8,5mmol/l).

8.5. Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ có sinh thường được không?

Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ có thể sinh thường – nếu đường huyết được kiểm soát tốt và thai nhi có cân nặng không quá lớn (thường dưới 4kg). Nhưng nếu thai nhi phát triển quá lớn, bác sĩ sẽ chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, nhằm tránh các biến chứng có thể xảy ra trong quá trình sinh nở.

Hy vọng với những thông tin trên, bạn đã hiểu rõ hơn về tiểu đường thai kỳ là gì cũng như nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả. Việc theo dõi sức khỏe thường xuyên sẽ giúp bạn kịp thời phát hiện và xử lý những nguy cơ, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Sau khi sinh, hành trình chăm sóc bản thân vẫn rất quan trọng, vì đây là thời điểm cơ thể cần phục hồi và duy trì nguồn sữa tốt cho con. Nếu lượng sữa chưa dồi dào, mẹ đừng quá lo lắng để tránh ảnh hưởng đến việc tiết sữa. Khi đó, mẹ có thể bổ sung thêm sữa công thức cho bé, nhưng nên ưu tiên sản phẩm có thành phần dinh dưỡng cân bằng và hương vị thanh nhạt, giúp bé dễ làm quen và tiêu hóa tốt.

Glico ICREO Balance Milk: Nguồn dinh dưỡng êm dịu cho bé bụng êm, khỏe sức, phát triển toàn diện

Suốt hơn 100 năm, Glico ICREO đã trở thành người bạn đồng hành quen thuộc với nhiều trẻ nhờ công thức cân bằng, nhẹ nhàng với hệ tiêu hóa non nớt. Trong đó, Glico ICREO Balance Milk là lựa chọn lý tưởng để đồng hành cùng mẹ chăm trẻ 0 - 12 tháng êm bụng khỏe sức. Điểm nổi bật là sản phẩm sử dụng đường Lactose - loại đường tự nhiên có trong sữa với hàm lượng thấp chỉ 10,3% (vị thanh nhất trong các loại sữa). Từ đó giúp bé dễ dàng thích nghi, không bỏ bú mẹ và giảm thiểu nguy cơ rối loạn tiêu hóa do quá tải Lactose.

Đặc biệt, sản phẩm còn tiếp nối lợi ích quý giá của da kề da khi mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, được tinh chỉnh hàm lượng phù hợp. Qua đó giúp trẻ tiêu hóa tốt và tăng cường đề kháng.

Cụ thể, sản phẩm chứa Axit palmitic liên kết vị trí beta (OPO) đã được kiểm chứng lâm sàng là có tác dụng tăng khả năng hấp thu dưỡng chất và nhẹ bụng, không gây táo bón. Đi cùng Axit palmitic liên kết vị trí beta (OPO), Glico ICREO Balance Milk còn chứa GOS giúp tăng lợi khuẩn đường ruột, nuôi dưỡng hệ tiêu hóa thêm khỏe mạnh.

Bên cạnh đó, Glico ICREO Balance Milk còn bổ sung 5 loại Nucleotides quý giá giúp làm tăng độ cao của lớp nhung mao, thúc đẩy quá trình hoàn thiện đường ruột để tăng khả năng hấp thu dưỡng chất. Các Nucleotides còn giúp kích thích cơ thể sản sinh kháng thể IgG và IgA để phòng ngừa vi khuẩn gây bệnh từ bên trong. Không chỉ vậy, sữa còn chứa Beta-caroten (tiền vitamin A) có trong sữa non giúp củng cố đề kháng tự nhiên của con.

Hơn nữa, Glico ICREO Balance Milk còn góp phần hỗ trợ bé phát triển trí não và thị giác tinh anh nhờ chứa tiền tố DHA độc quyền từ dầu tía tô xanh Nhật Bản. Với nguồn gốc thực vật lành tính nên thành phần dễ chuyển hóa thành lượng DHA vừa đủ, giúp trẻ dễ hấp thu mà không nặng bụng.

Glico ICREO Balance Milk với nguồn dinh dưỡng cân bằng cho con yêu êm bụng, khỏe sức để phát triển khỏe mạnh.

>> Trao cho con khởi đầu khỏe mạnh bằng lựa chọn nguồn dinh dưỡng cân bằng từ Glico ICREO Balance Milk êm dịu với hệ tiêu hóa non nớt. Để tìm hiểu thêm về sản phẩm cũng như đặt hàng nhanh chóng, mẹ có thể truy cập TẠI ĐÂY!

Nguồn tham khảo:

1. NHS. Gestational diabetes (Đã truy cập 13 08 2025).

2. Mayo Clinic. Gestational diabetes (Đã truy cập 13 08 2025).

3. Bệnh viện Tâm Anh. Đái tháo đường thai kỳ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị (Đã truy cập 13 08 2025).

4. Bệnh viện Từ Dũ. Những điều nên biết về đái tháo đường thai kỳ (Đã truy cập 13 08 2025).