1. Sự phát triển ngôn của của trẻ 0 - 6 tuổi qua từng giai đoạn
Sau đây là các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ trong độ tuổi 0 - 6 tuổi:
1.1. Giai đoạn 0 - 3 tháng tuổi
Khi mới lọt lòng, dù thính lực của con lúc này chưa rõ ràng nhưng con có thể phát ra những âm thanh nhỏ. Đến tháng thứ 2 - 3, trẻ có thể kêu khe khẽ, phát ra tiếng ọ ẹ khi cảm thấy thích thú hoặc khóc khi đói, khó chịu. Ngoài ra, trẻ có thể nhận thấy giọng nói của mẹ và nín khóc khi nghe mẹ lên tiếng.
Xem thêm: Trẻ 3 tháng tuổi biết làm gì? Cách chăm sóc con lớn nhanh
1.2. Giai đoạn 4 - 6 tháng tuổi
Ở giai đoạn này, trẻ có thể phát ra những âm thanh ê a khác nhau thể hiện sự yêu thích hoặc mong muốn của mình. Đồng thời, con có thể “đáp” lại khi nghe mẹ hát hoặc một bài nhạc nào đó. Bên cạnh đó, lúc này con có thể phân biệt được giọng nói khi tức giận hoặc vui vẻ của ba mẹ.
Xem thêm: Trẻ 6 tháng biết làm gì? Nắm rõ để chăm sóc con khỏe mạnh
1.3. Giai đoạn 7 - 9 tháng tuổi
Bé 7 - 9 tháng tuổi có thể nói những từ có âm tiến giống nhau như baba, mama,... Ngoài ra con cũng có những kỹ năng ngôn ngữ mới mẻ khác như lên tiếng đáp lại khi được gọi tên, ê a theo tiếng nhạc, lắc đầu hoặc gật đầu để bày tỏ nhu cầu,...
Xem thêm: Trẻ 9 tháng biết làm gì? Mẹo chăm sóc con khỏe, ngoan
1.4. Giai đoạn 10 - 12 tháng tuổi
Khi nói về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi có giai đoạn 10 - 12 tháng tuổi đánh dấu cột mốc con đã có thể bập bẹ khoảng 4 âm tiết trở nên. Đồng thời, trẻ có thể nghe hiểu và đưa đồ vật cho cha mẹ khi được yêu cầu, làm theo một số mệnh lệnh đơn giản (như “lại đây”). Ngoài ra, bé cũng có thể nhận ra vật, hình ảnh khi ba mẹ gọi tên.
Xem thêm: Bé 12 tháng biết làm gì? Sự phát triển thể chất, tư duy
Đến tròn 1 tuổi, trẻ có thể nghe hiểu ba mẹ nói gì và đưa đồ vật cho người thân khi được yêu cầu.
1.5. Giai đoạn 13 - 15 tháng tuổi
Đến độ tuổi 13 - 15 tháng tuổi, bé yêu của mẹ đã biết nói từ 7 từ trở lên, phát âm được nhiều phụ âm hơn (b, h, p, m, n). Song song đó, trẻ có thể dùng giọng nói và cử chỉ để đòi món đồ yêu thích. Cùng với một số kỹ năng mới khác như hát chưa rõ lời, hiểu được một số câu hỏi đơn giản (như ở đâu, cái gì), nhận ra các bộ phận trên cơ thể,...
1.6. Giai đoạn 16 -18 tháng tuổi
Trẻ trong độ tuổi 16 - 18 tháng có thể nói được 20 từ đơn hoặc hơn, phát âm hầu hết các nguyên âm và phát âm các phụ âm (b, h, p, m, n) rõ hơn. Đồng thời, bé có khả năng hiểu được hơn 50 từ thông dụng, nhận biết được một số quần áo, đồ chơi, thức ăn,...
1.7. Giai đoạn 19 - 24 tháng tuổi
Trong sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi, giai đoạn 19 - 24 tháng là lúc vốn từ của con đạt đến khoảng 100 - 300 từ. Lúc này, trẻ còn có thể bắt chước người lớn nói được câu khoảng 2-3 từ. Bên cạnh đó, cón còn có những kỹ năng khác như sử dụng tên riêng khi nói về bản thân, đại từ sở hữu (của con), biết hỏi “Ở đâu?”, “Cái gì?”,...
1.8. Giai đoạn 2 - 3 tuổi
Trẻ 2 tuổi biết gọi tên đồ vật, hiện tượng và dùng những từ như cái, của, rồi, à, chưa,... Ngoài ra, con thường nói chuyện một mình, trò chuyện với đồ vật, bắt chước hành động của người lớn. Khi đến 3 tuổi, bé cưng của mẹ đã có thể nói từ 5 - 6 âm tiết đến 9 - 10 âm tiết. Trẻ cũng đã biết nói ra nhu cầu của mình như “con muốn uống nước”, “con đói”,...
Xem thêm: Trẻ 2 tuổi chậm nói: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách can thiệp sớm
Đến 2 - 3 tuổi, bé yêu của mẹ đã có thể gọi tên đồ vật, nói một câu từ 5-6 âm tiết đến 9-10 âm tiết.
1.9. Giai đoạn 3 - 6 tuổi
Đây là cột mốc phát triển ngôn ngữ vượt bậc nhất của trẻ trong hành trình từ 0-6 tuổi. Khi được 3 tuổi, khả năng phát âm, dùng từ, ngữ pháp của trẻ đã dần hoàn thiện hơn, con có thể nói 1 câu từ 5 - 6 từ. Đến 5 tuổi, trẻ hầu như có thể hiểu hết những gì nghe được và nói một câu dài rõ ràng với vốn từ nhiều, thậm chí con còn biết bắt chước chính xác lời nói của người lớn.
Xem thêm: Trẻ 3 tuổi chậm nói: Nguyên nhân, hậu quả và cách điều trị
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ từ 0 đến 6 tuổi có thể bị chi phối bởi một số yếu tố như sau:
2.1. Thể chất và sức khỏe
Nếu thể chất, sức khỏe của con gặp vấn đề sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển ngôn ngữ. Chẳng hạn như nếu thính giác không tốt sẽ làm con khó phát hiện tín hiệu âm thanh, từ đó ảnh hưởng đến khả năng nói. Ngoài ra, hệ cơ trên mặt và dây thanh âm của con cũng cần được hoàn thiện đầy đủ để hỗ trợ trẻ học phát âm hiệu quả.
2.2. Khả năng nhận thức
Khi có khả năng nhận thức tốt, trẻ sẽ hiểu được ngôn ngữ sớm, trau dồi vốn từ vựng nhanh và học cách sử dụng câu từ, ngữ pháp từ đơn giản đến phức tạp. Nếu con gặp trở ngại trong việc tiếp nhận ngôn ngữ thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng đọc, nói và viết sau này.
2.3. Khả năng đọc và viết
Khả năng đọc và viết có sự tác động qua lại hỗ trợ sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Khi học đọc, bộ nhớ của trẻ sẽ nhận biết và cung cấp thông tin về những chữ mà con đang phát âm. Trẻ siêng tập đọc sẽ ghi nhớ chữ dễ dàng hơn, từ đó giúp con ưa thích rèn luyện viết chữ hơn.
Xem thêm: Mách mẹ 9 cách dạy bé tập nói nhanh, dễ thực hiện
Khả năng đọc viết có sự tác động qua lại hỗ trợ quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ.
2.4. Môi trường sống
Cách sử dụng ngôn ngữ, biểu đạt của trẻ chịu ảnh hưởng nhiều từ môi trường gia đình. Nếu có sự tương tác, trò chuyện thường xuyên giữa các thành viên và trẻ nhỏ, con sẽ có nền tảng phát triển khả năng nói, giao tiếp tốt hơn. Ngược lại, nếu cha mẹ ít giao lưu với bé thì trẻ thường ít nói, dùng vốn từ ít ỏi, kém linh hoạt hơn.
2.5. Môi trường giáo dục
Môi trường giáo dục tiên tiến, có phương pháp và nội dung giảng dạy dễ hiểu giúp trẻ tiếp thu hiệu quả, hỗ trợ con phát triển ngôn ngữ tối ưu. Nhưng nếu con tiếp nhận kiến thức không phù hợp, bị “quá tải” thì trẻ sẽ gặp khó khăn trong quá trình hoàn thiện khả năng nói, giao tiếp.
3. Cha mẹ cần làm gì để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ tối ưu?
Để thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi, mẹ có thể áp dụng một số cách sau đây:
3.1. Thường xuyên trò chuyện với trẻ
Trò chuyện với trẻ thường xuyên giúp con rèn luyện kỹ năng nói, nghe và diễn đạt. Vì thế, cha mẹ hãy dành thời gian nói chuyện với con, đặt câu hỏi hứng thú để khuyến khích trẻ trả lời.
Xem thêm: 6 bí quyết dạy bé 1 tuổi tập nói sành sỏi nhanh chóng
3.2. Đọc sách cho bé nghe mỗi ngày
Khi được nghe ba mẹ đọc sách, kể chuyện, trẻ sẽ được tiếp xúc với nhiều từ vựng, ngữ pháp và hình thành tư duy theo mạch truyện. Tuy nhiên, ba mẹ nên chọn những loại sách phù hợp theo từng độ tuổi của con nhé.
3.3. Cho con nghe nhạc nhẹ nhàng
Thường xuyên nghe nhạc giúp trẻ phát triển thính giác nhạy bén hơn, đồng thời hỗ trợ con sử dụng từ ngữ đa dạng, thông minh hơn. Vì thế, mẹ hãy thường xuyên cho con nghe những bài nhạc thiếu nhi, nhạc không lời.
Xem thêm: Mách mẹ 10 cách dạy trẻ 2 tuổi tập nói sớm, nói chuẩn siêu dễ
Mẹ có thể cho con nghe nhạc thiếu nhi, nhạc không lời nhẹ nhàng để hỗ trợ con phát triển kỹ năng ngôn ngữ.
3.4. Tạo điều kiện để con giao tiếp
Mẹ nên cho con tiếp xúc, vui chơi cùng các bạn cùng trang lứa giúp con hứng thú hơn với việc giao tiếp. Ngoài ra, cùng bạn bè tham gia các hoạt động vui cũng hỗ trợ trẻ hoàn thiện kỹ năng ngôn ngữ.
3.5. Giúp trẻ sửa lỗi phát âm, ngữ pháp
Trước cột mốc 6 tuổi, trẻ thường phát âm sai và mắc nhiều lỗi ngữ pháp. Mỗi khi con nói sai, mẹ hãy kiên nhẫn lặp lại và khuyến khích con luyện tập nhiều lần để nói đúng.
3.6. Bổ sung dưỡng chất hỗ trợ sự phát triển ngôn ngữ của trẻ
Với trẻ nhỏ, mẹ nên cho con bú mẹ hoàn toàn ít nhất 6 tháng đầu đời. Lúc này, mẹ cần bổ sung các loại thực phẩm giàu DHA (cá hồi, cá ngừ, tôm, cua,...) để con được hấp thụ dưỡng chất này qua nguồn sữa. Trường hợp trẻ uống sữa công thức, mẹ nên chọn sản phẩm chứa thành phần DHA có nguồn gốc tự nhiên để con dễ dàng hấp thụ, hỗ trợ phát triển trí não, kỹ năng ngôn ngữ.
Xem thêm: Bổ sung gì cho trẻ nhanh biết nói? 5 nhóm thực phẩm nên có
Sữa Glico ICREO - Bổ sung tiền tố DHA và Lutein, cùng con học nói lưu loát
Glico ICREO hỗ trợ trẻ phát triển trí não thêm tinh anh nhờ bổ sung tiền tố DHA độc quyền, có nguồn gốc từ thực vật lành tính (dầu hạt lá tía tô xanh Nhật Bản) và dễ dàng hấp thu. Ngoài ra, thị giác của trẻ cũng sẽ được tăng cường và bảo vệ, từ đó giúp nâng cao khả năng quan sát để học nói thông qua việc bổ sung Lutein (có trong trong Glico ICREO Learning Milk dành cho trẻ từ 3 tuổi trở lên).
Không những vậy, sữa Glico ICREO còn mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, được chắt lọc kỹ lưỡng để tiếp nối các lợi ích quý giá của da kề da. Được biết, chỉ với 90 phút da kề da cùng mẹ ngay sau sinh, bé đã có nền tảng sức khỏe vững chắc.
Theo đó, sữa Glico ICREO giúp hệ tiêu hóa của bé sẽ thêm khỏe mạnh nhờ có chứa 5 loại Nucleotides, chất xơ GOS và Axit palmitic liên kết ở vị trí beta (OPO). Đề kháng của trẻ cũng sẽ thêm vững chắc, hạn chế nguy cơ bị bệnh bởi các Nucleotides cũng tham gia vào quá trình kích thích cơ thể sản sinh ra các kháng thể IgA và IgG.
Sữa Glico ICREO bổ sung hệ dưỡng chất thiết yếu giúp bé yêu có hành trình phát triển khỏe mạnh, thuận lợi các cột mốc phát triển ngôn ngữ.
>> Để tham khảo chi tiết từng sản phẩm sữa chất lượng của Glico ICREO, mời mẹ truy cập TẠI ĐÂY nhé.
4. Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?
Mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu trẻ có các dấu hiệu chậm nói ở các độ tuổi như sau:
- Trẻ 12 tháng tuổi: Chưa biết lặp lại hoặc bắt chước lời nói của người xung quanh, không sử dụng các cử chỉ như chỉ tay, vẫy tay chào,...
- Trẻ 18 tháng tuổi: Thích dùng cử chỉ hơn lời nói, chưa hiểu các yêu cầu đơn giản từ ba mẹ,...
- Trẻ 24 tháng tuổi: Chưa thể tự nói theo ý mình hoặc các từ đơn giản, chỉ biết lặp lại, bắt chước lời nói của người khác,...
- Trẻ 36 tháng tuổi: Chưa biết kết hợp các từ để nói thành câu hoàn chỉnh thể hiện ý muốn của mình, vốn từ hạn chế, không thể gọi tên các vật quen thuộc,...
Xem thêm: Bé 4 tuổi chậm phát triển ngôn ngữ: Nguyên nhân & Giải pháp
5. Một số câu hỏi thường gặp
Sau đây là một số thắc mắc liên quan đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi:
5.1. Khi nào trẻ bắt đầu học nói?
Trẻ bắt đầu làm quen với âm thanh từ khi mới ra đời, nhiều bé ngay khi còn trong bụng mẹ. Đến tháng thứ 3 - 4 bé thực sự bắt đầu tập nói. Trẻ sẽ tiếp tục tập nói trong 3 năm đầu đời và dần hoàn thiện thuần thục hơn khi đến 6 tuổi.
Xem thêm: Trẻ mấy tháng biết nói? Làm gì để hỗ trợ trẻ tập nói tốt?
5.2. Học vẽ có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ không?
Có thể. Việc học vẽ có thể giúp trẻ mở rộng kiến thức về màu sắc, hình dáng sự vật,... nhờ đó giúp con bồi dưỡng vốn từ để phát triển khả năng diễn đạt và giao tiếp.
Trên đây là thông tin hữu ích về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ 0 - 6 tuổi. Hy vọng có thể giúp mẹ hiểu rõ hơn về những thay đổi của con trong hành trình này, cũng như phát hiện những dấu hiệu bất thường để kịp thời có biện pháp can thiệp sớm. Nhờ đó giúp con có khả năng diễn đạt, giao tiếp lưu loát - nền tảng quan trọng để hỗ trợ trẻ học tập tốt hơn trong tương lai.
Tài liệu tham khảo:
1. Bowen, C. Ages and Stages Summary: Language Development 0-5 years (Đã truy cập 26 05 2025).
Sữa Glico ICREO số 0 Balance Milk 800g (0-12 tháng)
Sữa Glico ICREO số 0 800g (Balance Milk) mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp trẻ phát triển toàn diện khỏe mạnh. Mua ngay!
614,000VNĐ
Sữa Glico ICREO số 1 Grow-up Milk 820g (1-3 tuổi)
Glico ICREO GROW-UP MILK - Xây dựng một cơ thể khỏe mạnh và cường tráng. Chứa thành phần MFGM có nguồn gốc từ sữa. Sản phẩm dạng thanh, một thanh pha được 100ml thành phẩm. Khối lượng tịnh: 820g.
545,000VNĐ
Sữa Glico ICREO số 3 Learning Milk 820g (trên 3 tuổi)
Glico ICREO Learning Milk (Glico ICREO số 3) được đóng gói trong lon thiếc màu xanh đặc trưng, dạng bột thơm nhẹ, dinh dưỡng cân bằng nay đã có thêm Lutein - Dưỡng chất chống oxy hoá, hỗ trợ bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh để bé tinh anh trong hành trình học hỏi!
525,000VNĐ