Trẻ bị đau bụng buồn nôn: Nguyên nhân & cách xử lý phù hợp

1. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị đau bụng kèm nôn

Thông thường, bé bị đau bụng buồn nôn sẽ có những biểu hiện như sau:

• Đau bụng quanh rốn ở trẻ em: Cơn đau thường nằm ở quanh rốn hoặc giữa bụng, có thể lan xuống vùng bẹn và kèm theo khó tiểu. Tùy vào từng độ tuổi mà vị trí và cơn đau có thể khác nhau. Nhìn chung, cơn đau còn kèm những biểu hiện khác như trẻ quấy khóc, mặt nhăn nhó,...

• Nôn mửa kèm theo: Khi bị đau bụng kèm nôn, trẻ có thể xuất hiện tình trạng nôn liên tục sau mỗi lần ăn hoặc uống, thậm chí nôn ra toàn bộ thức ăn, nước uống vừa nạp vào. Dịch nôn có thể có màu xanh hoặc vàng (do dịch mật) và trong một số trường hợp có thể lẫn máu.

• Tiêu chảy: Sau khi bị đau bụng và buồn nôn, trẻ có thể bị tiêu chảy kéo dài, thậm chí cả khi đã hết đau bụng. Bé có thể đi ngoài nhiều lần, phân lỏng, có máu hoặc kèm dấu hiệu mất nước như môi khô, mệt mỏi,...

Khi bị đau bụng kèm nôn ói, trẻ thường đau quanh rốn và có thể đi kèm tiêu chảy.

2. Những nguyên nhân khiến trẻ bị đau bụng ói

Trẻ bị đau bụng nôn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa là phổ biến nhất. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp cha mẹ cần lưu ý:

2.1. Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa

Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa là nguyên nhân khiến trẻ bị đau bụng và nôn, nhất là khi trẻ ăn uống không đảm bảo vệ sinh. Các loại vi khuẩn như E.coli, Salmonella có thể xâm nhập qua thực phẩm bẩn, nước uống không sạch hoặc thói quen đưa tay bẩn vào miệng. Khi bị nhiễm khuẩn tiêu hóa mẹ sẽ thấy bé bị đau bụng ói, đau bụng âm ỉ hoặc quặn từng cơn, tiêu chảy,...

2.2. Ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi trẻ ăn phải thức ăn ôi thiu, không rõ nguồn gốc hoặc bị nhiễm hóa chất, vi sinh vật gây hại do bảo quản kém. Đây là tình trạng khởi phát nhanh và dễ nhận biết với các triệu chứng như: trẻ bị đau bụng nôn nhiều lần ngay sau khi ăn, tiêu chảy cấp, sốt, vã mồ hôi.

2.3. Do nhiễm giun sán

Trẻ sống trong môi trường kém vệ sinh hoặc không được tẩy giun định kỳ dễ bị nhiễm giun, đặc biệt là giun đũa và giun kim. Khi bị nhiễm giun, trẻ thường có biểu hiện đau bụng quanh rốn, buồn nôn hoặc nôn, kém ăn, rối loạn tiêu hóa kéo dài, ngủ không yên.

2.4. Viêm dạ dày - ruột

Viêm dạ dày – ruột ở trẻ em chủ yếu do virus (như rotavirus) hoặc vi khuẩn gây ra. Bệnh khiến trẻ bị nôn ói nhiều lần, đau bụng, tiêu chảy phân lỏng hoặc phân nước, sốt nhẹ và có dấu hiệu mất nước như khô môi, mắt trũng. Nếu không được bù nước kịp thời, trẻ có thể trở nên lừ đừ, mệt mỏi và ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.

Viêm dạ dày - ruột cũng là một trong những nguyên nhân khiến bé bị đau bụng kèm theo nôn, tiêu chảy.

2.5. Một số nguyên nhân khác

Bên cạnh các vấn đề tiêu hóa, một số nguyên nhân khác cũng có thể khiến trẻ vừa đau bụng vừa buồn nôn:

• Chế độ ăn uống: Trẻ ăn quá no, ăn nhiều đồ dầu mỡ, thức ăn lạ, quá ngọt hoặc đồ ăn nhanh dễ gây rối loạn tiêu hóa. Lúc này trẻ thường đau bụng âm ỉ, nôn ra thức ăn chưa tiêu hóa, đầy bụng, khó chịu, có thể kèm tiêu chảy nhẹ.

• Mắc bệnh lý ngoại khoa (lồng ruột, tắc ruột): Lồng ruột hoặc tắc ruột cũng có thể khiến trẻ bị đau bụng ói. Chẳng hạn như trẻ nôn nhiều (ban đầu là thức ăn, sau chuyển sang dịch xanh vàng), đau bụng quặn từng cơn, khóc thét, bỏ bú, bụng trướng, có thể đi ngoài ra máu hoặc không đi ngoài được.

3. Cách xử lý và chăm sóc khi trẻ bị đau bụng buồn nôn

Sau đây là cách xử lý cũng như chăm sóc khi bé bị đau bụng ói mà cha mẹ nên biết:

3.1. Dỗ dành và cho bé nằm nghỉ ngơi

Khi bé đau bụng ói, cha mẹ nên giữ bình tĩnh, dỗ dành và cho bé nằm nghỉ ở tư thế thoải mái. Một môi trường yên tĩnh, ánh sáng dịu và không khí trong lành sẽ giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Đặc biệt, mẹ đừng quên thực hiện phương pháp da kề da – không chỉ áp dụng ngay sau sinh mà nên duy trì đều đặn từ những ngày đầu đời.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), da kề da giúp bé ổn định nhịp tim, nhịp thở, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, êm bụng khỏe sức; nhờ đó hạn chế vấn đề rối loạn tiêu hóa gây đau bụng, buồn nôn. Đây cũng là cách giúp trẻ cảm nhận sự an toàn và gắn bó tình cảm với mẹ.

Da kề da giúp cải thiện hệ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch tự nhiên.

3.2. Bổ sung đầy đủ nước cho trẻ

Mất nước là nguy cơ phổ biến khi trẻ đau bụng ói hoặc tiêu chảy. Vì vậy, mẹ nên cho bé uống nước thường xuyên, từng ngụm nhỏ, đặc biệt là khi trẻ đang mệt và không muốn uống nhiều cùng lúc. Với trẻ lớn, mẹ có thể cho bé uống dung dịch Oresol (nếu thấy dấu hiệu mất nước nhẹ như môi khô, mắt trũng, tiểu ít) nhưng cần pha đúng cách.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, sữa mẹ là nguồn bù nước và dinh dưỡng tốt nhất, vừa dễ tiêu hóa, vừa cung cấp kháng thể tự nhiên giúp tăng sức đề kháng. Nếu bé dùng sữa công thức, cha mẹ nên ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần dinh dưỡng cân đối để không gây áp lực lên hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. Sữa dinh dưỡng dễ tiêu, phù hợp với hệ vi sinh đường ruột cũng góp phần hỗ trợ trẻ giảm nôn và đau bụng.

Thực phẩm bổ sung Glico ICREO - Dinh dưỡng cân bằng giúp bé lớn lên êm bụng, khỏe sức

Tự hào với hơn 100 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dinh dưỡng dành cho trẻ em, Glico ICREO phát triển các sản phẩm bổ sung dựa trên nguyên tắc dinh dưỡng cân bằng - dịu nhẹ, dễ hấp thu, phù hợp hệ tiêu hóa của trẻ. Không dừng lại ở đó, Glico ICREO còn tiếp nối lợi ích quý giá của da kề da vào công thức sản phẩm, giúp bé được nuôi dưỡng tự nhiên, nhẹ nhàng như trong vòng tay mẹ.

• Giúp tăng độ cao lớp nhung mao, hoàn thiện đường ruột để bé khỏe tiêu hóa và hấp thu tốt dưỡng chất cần thiết: Nhờ có 5 loại Nucleotides quý giá như trong sữa non (bao gồm AMP, CMP, IMP, UMP và GMP).
• Góp phần tăng khả năng hấp thu, nhẹ bụng và hạn chế vấn đề rối loạn tiêu hóa gây đau bụng, nôn trớ: Bởi có sự góp mặt của ‘bộ đôi’ chất xơ GOS và Axit Palmitic liên kết ở vị trí beta (OPO).
• Hỗ trợ củng cố hàng rào đề kháng để trẻ thêm khỏe sức: Vì 5 loại Nucleotides còn giúp kích thích cơ thể sản sinh ra các ‘chiến binh’ kháng thể IgA, IgG giúp bảo vệ cơ thể trẻ phát triển khỏe mạnh.
• Phát triển trí não tinh anh, tăng khả năng học hỏi: Khi sản phẩm độc quyền bổ sung tiền tố DHA chiết xuất từ dầu tía tô xanh Nhật Bản. Nhờ có nguồn gốc thực vật lành tính, dễ dàng chuyển hóa thành lượng vừa đủ theo nhu cầu nên bé dễ tiêu hóa và hấp thu.

Như da kề da, thực phẩm bổ sung Glico ICREO mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, đủ lượng - đúng chất cho bé yêu êm bụng, khỏe sức.

>> Đặc biệt mỗi sản phẩm còn bổ sung những dưỡng chất ‘vàng’ giúp bé phát triển tối ưu ở mỗi cột mốc. Để đặt hàng cũng như tìm hiểu chi tiết bảng thành phần và độ tuổi sử dụng của từng sản phẩm, cha mẹ hãy truy cập TẠI ĐÂY!

3.3. Đảm bảo cung cấp đầy đủ chất, thức ăn dễ tiêu

Khi trẻ đang trong giai đoạn bị rối loạn tiêu hóa hoặc vừa trải qua nôn ói, cha mẹ cần đặc biệt chú trọng đến chế độ ăn. Trẻ vẫn cần được bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất chính: chất bột đường (cháo, bánh mì), chất đạm (thịt nạc, trứng, sữa), chất béo (dầu ăn, bơ) và vitamin – khoáng chất (rau xanh, trái cây).

Song song đó, cha mẹ cũng nên ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, ví dụ như cháo loãng, súp rau củ, chuối chín, bánh mì nướng khô,… để giảm áp lực lên dạ dày đang nhạy cảm của con.

3.4. Cho trẻ dùng thuốc hạ sốt nếu trên 38,5 độ C

Nếu trẻ bị đau bụng kèm theo sốt trên 38,5°C, cha mẹ có thể sử dụng thuốc hạ sốt chứa paracetamol như Efferalgan, Hapacol hoặc Tylenol với liều lượng phù hợp theo cân nặng và độ tuổi của bé.

Tuy nhiên, cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh nếu không có chỉ định của bác sĩ, vì điều này có thể che giấu triệu chứng bệnh lý nặng hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn.

3.5. Một số lưu ý về cách chăm sóc

Khi trẻ có biểu hiện đau bụng, buồn nôn, cha mẹ cũng cần lưu ý một số cách chăm sóc dưới đây để giúp trẻ nhanh hồi phục hơn:

• Không tự ý cho trẻ dùng thuốc chống nôn, thuốc giảm đau bụng nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ.

• Không ép trẻ ăn hoặc uống khi trẻ đang nôn, nên đợi ít nhất 30 phút – 1 giờ sau khi trẻ ổn định mới cho ăn uống lại.

• Tránh cho trẻ ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, thức ăn cay nóng… trong giai đoạn nôn ói.

• Giữ cho trẻ ở tư thế đầu cao khi nằm để giảm nguy cơ sặc khi buồn nôn.

• Đảm bảo không gian nghỉ ngơi yên tĩnh, thoáng khí giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và ngủ ngon hơn.

Ngoài lưu ý chế độ dinh dưỡng, mẹ cũng tạo không gian yên tĩnh giúp con ngủ ngon hơn để nhanh hồi phục.

4. Bé bị đau bụng ói khi nào cần đi khám?

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị đau bụng nôn, cha mẹ cần theo dõi sát sao các biểu hiện của con. Nếu trẻ xuất hiện những dấu hiệu sau hoặc có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời:

• Trẻ bị đau bụng ở vùng dưới rốn, lệch về bên phải, cơn đau lan xuống vùng bẹn và kèm theo tiểu khó. Nhất là khi tình trạng này kéo dài quá 24 giờ hoặc mức độ đau ngày càng nghiêm trọng.

• Trẻ nôn liên tục hoặc kéo dài trên 24 giờ.

• Trẻ bị đau nhiều khiến con không thể đi lại.

• Trẻ từ chối ăn uống hoặc không muốn ăn trong một ngày.

• Có dấu hiệu bị mất nước như tiểu ít, mắt trũng, môi khô,...

• Trẻ nôn có dịch màu vàng, xanh lá cây hoặc chứa máu.

• Trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều nước, nhiều lần trong ngày, phân nhầy máu.

5. Mách mẹ cách phòng ngừa trẻ bị đau bụng buồn nôn

Phòng ngừa luôn là cách bảo vệ sức khỏe con tốt nhất. Để giảm nguy cơ trẻ bị đau bụng, buồn nôn do rối loạn tiêu hóa hay nhiễm khuẩn, mẹ hãy lưu ý những nguyên tắc sau:

• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, cho trẻ ăn chín, uống sôi; tuyệt đối không dùng thực phẩm ôi thiu, quá hạn hoặc chưa rõ nguồn gốc.

• Vệ sinh sạch sẽ đồ dùng ăn uống như chén, muỗng, bình sữa – đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

• Tập cho trẻ thói quen rửa tay đúng cách trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để hạn chế vi khuẩn xâm nhập qua đường tiêu hóa.

• Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh như ăn đúng giờ, đủ bữa, không bỏ bữa sáng.

• Tiêm phòng đầy đủ các vắc-xin phòng bệnh tiêu hóa như vắc-xin phòng virus Rota, tả,...

Trẻ con lớn lên bên cạnh cần sữa & dinh dưỡng tốt lành, còn cần vòng tay yêu thương và sự tinh tế từ cha mẹ trong từng thay đổi nhỏ của cơ thể. Những lần trẻ bị đau bụng buồn nôn có thể là thử thách, nhưng cũng là cơ hội để mẹ hiểu con hơn - từ đó có cách chăm con đúng để bé khỏe mạnh và vững vàng trên hành trình lớn khôn.

Nguồn tham khảo:

1. Báo Sức Khỏe & Đời Sống. Trẻ đau bụng, nôn khi nào cần đưa đến bệnh viện gấp? (Đã truy cập 14/06/2025).

2. Bệnh viện Nhi Trung ương. Cha mẹ làm gì khi trẻ nôn và đau bụng (Đã truy cập 14/06/2025).

Sữa Glico ICREO số 0 Balance Milk 800g (0-12 tháng)

Sữa Glico ICREO số 0 800g (Balance Milk) mang đến nguồn dinh dưỡng cân bằng, tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp trẻ phát triển toàn diện khỏe mạnh. Mua ngay!

614,000VNĐ

Sữa Glico ICREO số 1 Grow-up Milk 820g (1-3 tuổi)

Glico ICREO GROW-UP MILK - Xây dựng một cơ thể khỏe mạnh và cường tráng. Chứa thành phần MFGM có nguồn gốc từ sữa. Sản phẩm dạng thanh, một thanh pha được 100ml thành phẩm. Khối lượng tịnh: 820g.

545,000VNĐ

Thực phẩm bổ sung ICREO Learning Milk số 3 820g (trên 3 tuổi)

Thực phẩm bổ sung ICREO Learning Milk (Glico ICREO số 3) được đóng gói trong lon thiếc màu xanh đặc trưng, dạng bột thơm nhẹ, dinh dưỡng cân bằng nay đã có thêm Lutein - Dưỡng chất chống oxy hoá, hỗ trợ bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh để bé tinh anh trong hành trình học hỏi!

525,000VNĐ