1. Nhận diện tình trạng táo bón ở trẻ
Táo bón là hiện tượng trẻ đi ngoài ít hơn bình thường (cả về tần suất đi tiêu trong tuần và khối lượng phân mỗi lần). Nếu không kịp thời khắc phục thì về lâu dài, cơ thể trẻ dễ thiếu chất nên chậm tăng cân, tăng chiều cao.
Ngoài biểu hiện ít đi vệ sinh như trên, mẹ cũng có thể nhận biết con bị táo bón qua một số dấu hiệu thường gặp khác. Chẳng hạn như luôn than đau khi đi đại tiện, thỉnh thoảng són phân ở quần không kiểm soát, bụng căng cứng, khuôn phân khô cứng, chảy máu ở hậu môn,...
2. Điểm danh các nguyên nhân gây táo bón ở trẻ thường gặp
Sau đây là những tác nhân phổ biến khiến trẻ mắc táo bón thường xuyên:
2.1. Mắc các bệnh lý bẩm sinh
Khoảng 5 - 10% trẻ táo bón đến từ một số khiếm khuyết bẩm sinh ở đường ruột (như dị tật thực tràng, ruột ngắn,...). Ngoài ra, khi cơ thể rối loạn chuyển hóa/nội tiết (như hạ canxi, hạ đường huyết,...) bẩm sinh thì khả năng cao bé cũng gặp tình trạng tương tự.
2.2. Thói quen nhịn đi tiêu thường xuyên
Đôi khi, trẻ “phớt lờ” việc đi ngoài vì mải chơi, bị bạn chọc ghẹo hoặc ngại chỗ lạ. Điều này khiến chất thải “kẹt” ở ruột lâu ngày nên trở nên khô cứng hơn và gây ra tình trạng táo bón.
Hơn thế, thói quen không tốt này còn ảnh hưởng đến hoạt động nhu động ruột, khiến tình trạng táo bón có nguy cơ tái lại liên tục.
Tâm lý ngượng ngùng vì bị trêu chọc mỗi khi đi tiêu có thể khiến con lười đi ngoài, về lâu dài có nguy cơ táo bón cao.
2.3. Chế độ dinh dưỡng thiếu chất xơ
Chất xơ trong trái cây, rau xanh,... có thể kích thích cơ ruột hoạt động, giúp trẻ tiêu hóa thức ăn và bài tiết chất thải hiệu quả. Nếu chế độ ăn hàng ngày thiếu dưỡng chất này thì có thể đây là nguyên nhân gây táo bón ở trẻ.
2.4. Cơ thể bị thiếu nước/mất nước
Cùng với chất xơ, nước cũng góp phần làm mềm phân để đường ruột đưa chúng ra ngoài dễ dàng. Vì đó, khi cơ thể trẻ thiếu nước hoặc mất nước (do bị bệnh) thì việc đi ngoài thường gặp nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian.
2.5. Hàm lượng dưỡng chất trong sữa công thức chưa phù hợp
Một trong các nguyên nhân gây táo bón ở trẻ dùng sữa ngoài là mẹ chọn sữa không đúng độ tuổi. Vì vậy, con khó hấp thu trọn vẹn dưỡng chất cần thiết, đồng thời thừa chất này nhưng lại thiếu chất khác nên đối mặt với nguy cơ đầy bụng, táo bón rất cao.
Ngoài ra, mẹ pha bột không theo hướng dẫn từ nhà sản xuất cũng khiến chất lượng sữa thay đổi, khiến trẻ khó tiêu hóa.
2.6. Trẻ chưa quen với việc ăn dặm
Lần đầu tiên thử thức ăn đặc là một trong các khoảng thời gian trẻ dễ mắc táo bón nhất. Bởi lẽ, hệ tiêu hóa của bé chưa quen với việc tự tiêu hóa thực phẩm nên bé có thể đầy hơi, chướng bụng.
Song song đó, đa phần những món ăn dặm không cung cấp đủ nước trẻ cần, vì thế chất phân thường khô hơn, khó “tống” ra ngoài.
Trẻ mới tập ăn dặm có thể bị táo bón vì hệ tiêu hóa chưa quen xử lý thức ăn đặc.
2.7. Tác dụng phụ khi dùng thuốc
Nếu trẻ sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau được kê đơn dài ngày thì hệ vi sinh ở dạ dày, đường ruột có nguy cơ mất cân bằng với số lượng hại khuẩn nhiều hơn lợi khuẩn. Vì vậy, trẻ khó tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng tốt nên khả năng mắc táo bón, khó tiêu cao.
2.8. Thay đổi môi trường sống hoặc thời tiết bất ngờ
Một số trẻ bị táo bón khi thay đổi môi trường sống mới (như chuyển trường, đi du lịch xa nhà dài ngày,...) hoặc lúc trời chuyển mùa đột ngột. Vì trong những khoảng thời gian này, khẩu vị và thói quen ăn uống của con thay đổi bất ngờ nên ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa, dẫn đến tình trạng rối loạn.
3. Bí quyết khắc phục tình trạng táo bón ở trẻ hiệu quả
Nếu nhận thấy các biểu hiện lạ khi trẻ đi ngoài, mẹ nên đưa con đến gặp bác sĩ sớm để xác định nguyên nhân và tìm hướng xử trí phù hợp.
Sau khi đã loại trừ các nguyên nhân gây táo bón ở trẻ do bệnh lý (phải điều trị theo lộ trình chuyên khoa), với những trường hợp còn lại, mẹ có thể thử những giải pháp giảm khó chịu cho trẻ hữu ích bên dưới:
- Tập cho bé thói quen đi vệ sinh đúng cách:
Mẹ nên hướng dẫn con ngồi cầu đúng tư thế với mông đặt thoải mái trên bồn và hai chân chạm đất, giúp đường ruột đẩy phân ra ngoài thuận lợi. Cùng với đó, trước khi đi ngoài tầm 30 phút, mẹ hãy nhắc bé uống một cốc nước để làm mềm phân nhé.
Mẹ đảm bảo con ngồi cầu thoải mái với hai chân chạm đất. Nếu chưa được thì có thể hỗ trợ bé bằng cách đặt một vật kê chân có độ cao phù hợp.
- Đảm bảo bữa ăn hàng ngày của trẻ có đủ chất xơ:
Ăn đủ chất xơ từ rau, củ, quả, các loại ngũ cốc,... có tác dụng kích thích nhu động ruột co bóp tốt. Qua đó, trẻ tiêu hóa thức ăn, hấp thu dưỡng chất trọn vẹn mà không bị nặng bụng. Hơn thế, dưỡng chất này còn hỗ trợ tạo khuôn phân mềm mại để đường ruột bài tiết ra ngoài dễ dàng.
- Cho con uống đủ nước mỗi ngày:
Nếu nguyên nhân gây táo bón ở trẻ do thiếu nước thì mẹ hãy tìm cách giúp con thích uống nước hơn. Chẳng hạn, mẹ có thể để bé uống nước lọc song song các loại nước ép trái cây tươi, nước súp, nước canh,...
- Lựa chọn sữa công thức có hệ dinh dưỡng cân bằng:
Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện như người lớn. Vì thế, nếu con đang dùng sữa công thức thì mẹ nên chọn sản phẩm đáp ứng các tiêu chí cơ bản như đúng độ tuổi, đủ dưỡng chất, hàm lượng cân bằng, dễ hấp thu,... nhằm hạn chế gánh nặng cho đường ruột, dạ dày.
Song song đó, mẹ đừng quên thực hiện đúng theo hướng dẫn về lượng bột và nước mỗi lần pha để tránh dinh dưỡng biến tính, khiến con đầy bụng.
Với thành phần cân bằng chất & lượng, Glico ICREO giúp bụng bé khỏe, mẹ nhàn tênh
Xuyên suốt 100 năm theo đuổi triết lý cân bằng dinh dưỡng, Glico ICREO luôn nghiên cứu công thức sữa kỹ càng sao cho phù hợp nhất với độ tuổi, khả năng tiêu hóa của trẻ. Vì vậy, trẻ sẽ cảm thấy êm bụng sau khi uống sữa và có nền tảng dinh dưỡng tăng trưởng khỏe mạnh.
Không chỉ có vị thơm ngon khiến trẻ thích thú, 3 phiên bản Glico ICREO (Glico ICREO Balance Milk, Glico ICREO Grow-up Milk và Glico ICREO Learning Milk) đều chứa 5 loại Nucleotides giúp bé nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột. Nhờ đó, trẻ có “chiếc bụng khỏe” thỏa thích ăn mọi món ngon mà không lo táo bón.
Glico ICREO “chung tay” giúp bé xây dựng hệ vi sinh đường ruột cân bằng, nhờ đó ăn uống ngon miệng, thoải mái, không lo khó tiêu và táo bón.
>> Bên cạnh xây dựng hệ tiêu hóa khỏe, Glico ICREO còn có nhiều dưỡng chất quý giá tăng cường đề kháng cũng như cải thiện tư duy, cảm xúc cho bé, phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Mời mẹ tìm hiểu chi tiết TẠI ĐÂY!
- Cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm:
Mẹ chỉ nên để trẻ thử các món ăn dặm khi đủ 6 tháng tuổi, hoặc có dấu hiệu sẵn sàng ăn dặm (như cân nặng tăng gấp đôi so với khi mới sinh, có thể tự ngồi vững, biết cách cầm thức ăn cho vào miệng,...).
Bởi lẽ, nếu tập ăn thức ăn đặc quá sớm thì hệ tiêu hóa non yếu của con chưa thể tự tiêu hóa được, vì vậy dễ dẫn đến táo bón.
- Khuyến khích con vận động hàng ngày:
Mẹ cũng đừng quên khuyến khích trẻ vận động thể chất (như đi bộ, chạy bộ, đạp xe,...). Điều này giúp cải thiện tốc độ co bóp của các cơ thành ruột, nhờ thế hệ tiêu hóa có thể hoạt động khỏe mạnh, bài tiết chất thải thuận lợi.
- Giúp trẻ massage bụng sau ăn:
Massage bụng sau ăn sẽ giúp xoa dịu cơn đau cho bé và thúc đẩy nhu động ruột hoạt động hiệu quả. Nhờ vậy, bé hạn chế đầy hơi sau bữa ăn và dễ dàng đi vệ sinh.
4. Giải đáp thắc mắc phổ biến
Sau đây là đáp án cho một số câu hỏi thường gặp liên quan đến tình trạng táo bón ở trẻ em:
4.1. Làm thế nào để phòng ngừa táo bón ở trẻ?
Ngừa táo bón cho trẻ không quá khó, mẹ chỉ cần giúp con xây dựng chế độ ăn bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ, nhắc nhở bé uống đủ nước và vận động cơ thể thường xuyên. Nhờ thế kích thích cơ ruột co bóp và làm mềm phân để trẻ đi tiêu dễ hơn.
4.2. Trẻ bị táo bón do thiếu chất gì?
Một trong những nguyên nhân làm trẻ bị táo bón có thể là chế độ ăn thiếu chất xơ (trong trái cây, rau xanh, ngũ cốc,...). Vì thế, tùy theo nhu cầu ở từng độ tuổi, mẹ thiết kế bữa ăn đủ chất xơ cần thiết giúp bé tiêu hóa khỏe, hấp thu tốt.
4.3. Trẻ bị táo bón nên ăn gì?
Mẹ hãy chuẩn bị nhiều món ngon cho con với các loại thực phẩm giàu chất xơ khi bị táo bón. Điển hình như thanh long, dưa hấu, bưởi, táo, rau mồng tơi, đậu bắp,...
Tóm lại, có rất nhiều nguyên nhân gây táo bón ở trẻ. Vậy nên, khi thấy dấu hiệu rối loạn tiêu hóa, mẹ nên đưa con đến bác sĩ để được thăm khám và tìm hướng xử trí phù hợp. Song song đó, mẹ đừng quên xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học cho trẻ nhằm cải thiện khả năng tiêu hóa, phòng tránh rối loạn hiệu quả.
Nguồn tham khảo:
1. Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố Táo bón ở trẻ em (đã truy cập 24 02 2025).
2. Bệnh viện Nhi Trung ương. Một số điều cần biết về táo bón trẻ em (đã truy cập 24 02 2025).
Glico ICREO Balance Milk (800g)
Glico ICREO Balance Milk - Cân bằng dinh dưỡng phù hợp cho sự phát triển của trẻ. Khối lượng tịnh: 800g
614,000VNĐ
Glico ICREO Grow-up Milk (820g)
Glico ICREO GROW-UP MILK - Xây dựng một cơ thể khỏe mạnh và cường tráng. Chứa thành phần MFGM có nguồn gốc từ sữa. Sản phẩm dạng thanh, một thanh pha được 100ml thành phẩm. Khối lượng tịnh: 820g.
545,000VNĐ
Glico ICREO Learning Milk (820g)
Glico ICREO Learning Milk (Glico ICREO số 3) được đóng gói trong lon thiếc màu xanh đặc trưng, dạng bột thơm nhẹ, dinh dưỡng cân bằng nay đã có thêm Lutein - Dưỡng chất chống oxy hoá, hỗ trợ bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh để bé tinh anh trong hành trình học hỏi!
525,000VNĐ