1. Nôn trớ ở trẻ sơ sinh là gì?
Trẻ sơ sinh nôn trớ là tình trạng sữa, dịch dạ dày bị đẩy lên thực quản và trào ra ngoài miệng do sự co bóp của cơ ở dạ dày và thành bụng. Tình trạng này xảy ra sau khi trẻ uống sữa no, vặn mình hoặc chơi đùa.
Mẹ cần lưu ý nôn trớ và ọc sữa là hai hiện tượng hoàn toàn khác nhau:
- Nôn trớ là khi sữa trong dạ dày bị đẩy mạnh ra ngoài qua đường miệng, thường khiến bé khó chịu, kèm theo các triệu chứng như sốt, quấy khóc…
- Ọc sữa là tình trạng sữa trào ra nhẹ nhàng qua miệng, có thể kèm theo ợ hơi nhưng không làm bé khó chịu.
Trẻ sơ sinh trớ nhiều nhất là sau khi ăn no, vặn mình hoặc chơi đùa.
2. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh hay bị trớ
Trẻ sơ sinh bị nôn trớ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
2.1. Nôn trớ sinh lý
Đại đa số trẻ sơ sinh đều bị trớ, nhất là sau khi con bú no hoặc vặn mình. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường nên mẹ không phải quá lo lắng. Vì đơn giản là khi còn nhỏ, dạ dày của con sẽ nằm ngang, cơ vòng giữa dạ dày và thực quản (tâm vị) còn yếu nên trẻ dễ bị nôn trớ.
Ngoài ra, một số sai lầm trong quá trình chăm sóc dưới đây cũng có thể khiến trẻ bị trớ:
- Mẹ cho bé bú quá nhiều, quá no.
- Tư thế cho bé bú sữa không đúng khiến con nuốt nhiều không khí vào dạ dày.
- Mẹ cho bé nằm ngay sau khi bú mà không vỗ ợ hơi.
- Tã lót, quần quấn quá chặt gây sức ép cho bụng và dạ dày.
2.2. Nôn trớ do bệnh lý
Trẻ sơ sinh hay bị trớ do bệnh lý thường kèm theo các triệu chứng khác như chướng bụng, đau bụng, nôn có lẫn máu, co giật,... Một số bệnh lý gây ra hiện tượng nôn trớ ở trẻ sơ sinh có thể kể đến như:
- Nôn trớ do bệnh lý nội khoa:
- Trào ngược dạ dày thực quản
- Bệnh về đường tiêu hóa như chậm nhu động ruột, tiêu chảy,...
- Viêm đường hô hấp trên.
- Co thắt môn vị.
- Hội chứng sinh dục thượng thận.
- Viêm màng não mủ.
- Nôn trớ do bệnh lý ngoại khoa:
- Dị tật đường tiêu hóa như hẹp tá tràng, teo thực quản, hẹp phì đại môn vị,...
- Tắc ruột, xoắn ruột.
3. Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị trớ
Khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ, mẹ hãy bình tĩnh và xử lý theo hướng dẫn dưới đây:
- Bước 1: Mẹ nghiêng đầu trẻ sang một bên để con không bị sặc chất nôn. Sau đó, mẹ dùng dụng cụ hút hoặc khăn gạc để làm sạch chất nôn trong miệng, họng và mũi trẻ (mũi trước, mũi sau).
- Bước 2: Khum tay vỗ nhẹ hai bên lưng nhằm trấn an trẻ, đồng thời giúp trẻ ho bật chất nôn còn lại trong họng ra ngoài.
- Bước 3: Mẹ lau cổ và người con bằng nước ấm, rồi thay đồ mới cho con.
- Bước 4: Khi trẻ đã hết nôn trớ, mẹ cho con uống nước ấm, bú sữa mẹ hoặc sữa công thức một cách từ từ. Mẹ tuyệt đối không cho con dùng thuốc chống nôn khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
- Bước 5: Mẹ rủ trẻ ngủ để con nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng. Đồng thời mẹ tiếp tục theo dõi tình trạng nôn trớ của con để phát hiện và xử lý kịp thời.
Sau khi nôn trớ, mẹ nên ru trẻ ngủ để con lấy lại năng lượng và cảm thấy thoải mái hơn.
Glico ICREO Balance Milk (800g)
Glico ICREO Balance Milk - Cân bằng dinh dưỡng phù hợp cho sự phát triển của trẻ. Khối lượng tịnh: 800g
614,000VNĐ
4. Mẹ nên làm gì để giảm nôn trớ ở trẻ sơ sinh?
Mẹ có thể áp dụng các bí quyết dưới đây để cải thiện tình trạng trẻ sơ sinh hay bị trớ:
4.1. Cho trẻ bú với tư thế đúng
Mẹ nên cho con bú bên trái trước rồi đến bên phải để sữa dễ dàng đi xuống và lưu lại trong dạ dày mà không trào ngược lại. Trường hợp trẻ quấy khóc khi đang bú, mẹ nên dừng ngay việc cho bú để tránh con bị sặc.
4.2. Khi trẻ bú xong, duy trì tư thế thẳng đứng để dạ dày trẻ ổn định
Sau khi trẻ bú xong, mẹ cần bế trẻ ở tư thế thẳng đứng và vỗ ợ hơi trong khoảng 15 - 20 phút. Cách này sẽ giúp đẩy không khí từ trong dạ dày ra ngoài, tránh cảm giác đầy bụng và giảm nôn trớ hiệu quả.
4.3. Chỉ cho trẻ uống một lượng sữa vừa đủ
Dạ dày của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, mẹ chỉ nên cho trẻ uống một lượng vừa đủ. Đồng thời, mẹ hãy chia bữa ăn thành nhiều cữ trong ngày, mỗi cữ cách nhau 2 - 4 giờ. Điều này không chỉ giảm nôn trớ mà còn giúp trẻ hấp thu nhanh và tiêu hóa tốt hơn.
Với trẻ sơ sinh, sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện. Tuy nhiên, nếu sữa mẹ không đủ, mẹ có thể cân nhắc bổ sung thêm sữa ngoài cho con. Tốt nhất là mẹ nên ưu tiên chọn sữa công thức bổ sung đủ chất, đủ lượng theo nhu cầu của bé để không gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
Glico ICREO Balance Milk: Dinh dưỡng cân bằng giúp trẻ tiêu hóa khỏe, mẹ an tâm
Hiểu rằng hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn khá non nớt, Glico ICREO đã nghiên cứu kỹ lưỡng thành phần nào tốt cho bé, đồng thời xem xét cẩn thận hàm lượng của từng dưỡng chất. Qua đó thiết kế Glico ICREO Balance Milk với công thức phù hợp cho nhu cầu của bé 0 - 12 tháng.
Sản phẩm chứa các ‘chiến binh’ Nucleotides mạnh mẽ gồm CMP, UMP, AMP, GMP, IMP góp phần nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột. Nhờ thế, trẻ có ‘chiếc bụng khỏe’ để thoải mái tận hưởng trọn vẹn những nguồn dinh dưỡng quý giá khác trong sữa.
Đồng thời, thành phần chất xơ GOS hỗ trợ tăng sinh số lượng lợi khuẩn Bifidus và Axit Lactic, giúp trẻ cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Kèm theo Axit Palmitic ở vị trí Beta để bé hấp thu dưỡng chất dễ dàng, nhẹ bụng, không gây táo bón.
Hơn hết, sữa Glico ICREO Balance Milk còn được ứng dụng công nghệ khử muối ĐỘC QUYỀN, giúp giảm lượng Natri nên không gây tích nước, khoáng chất dư thừa cho cơ thể trẻ. Đặc biệt, sữa chỉ sử dụng đường Lactose tự nhiên (độ đường chỉ 10,3%) nên có hương vị ngọt thanh dịu nhẹ, cho bé dễ dàng làm quen và uống ngon miệng hơn.
Với nguồn dinh dưỡng cân bằng, Glico ICREO Balance Milk là lựa chọn đáng tin cậy để hỗ trợ trẻ 0 - 12 tháng tuổi phát triển khỏe mạnh.
>> Hiện nay, sữa Glico ICREO Balance Milk đang được bày bán rộng rãi tại các cửa hàng mẹ & bé trên toàn quốc. Mẹ có thể dễ dàng tham khảo và chọn mua cho con yêu. Truy cập TẠI ĐÂY để tìm hiểu thêm thông tin về sản phẩm.
(*) Lưu ý: Sữa mẹ là thức ăn thiết yếu cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ; các yếu tố chống nhiễm khuẩn, đặc biệt là kháng thể chỉ có trong sữa mẹ có tác dụng giúp trẻ phòng, chống bệnh tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường hô hấp và một số bệnh nhiễm khuẩn khác.
4.5. Nới lỏng quần áo - tã lót của trẻ, tránh bó sát vùng bụng
Quần áo, tã lót quá chật sẽ gây chèn ép cho thành bụng và dạ dày dễ làm trẻ bị nôn trớ. Do đó, mẹ nên cho con mặc quần áo thoải mái, thoáng mát và đừng quên nới lỏng băng quấn tã lót khi trẻ uống sữa.
4.6. Giữ môi trường sống sạch sẽ
Khói bụi, đặc biệt là khói thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp, kích thích dạ dày tiết axit nhiều hơn. Đây là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Vì vậy, mẹ nên vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, không cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá.
5. Trẻ sơ sinh hay bị trớ: Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu là nôn trớ do sinh lý mẹ chỉ cần áp dụng các cách cải thiện trên, tình trạng sẽ giảm dần và hết khi bé qua giai đoạn sơ sinh. Tuy nhiên, nếu trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày (hoặc hơn 24 giờ) và kèm theo các triệu chứng sau thì mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay:
- Trẻ nôn nhiều, trên 3 lần/ngày.
- Quấy khóc liên tục vì khó chịu.
- Bỏ bú, chướng bụng, không tăng cân hay sụt cân.
- Trẻ lơ mơ, co giật, sốt, khó thở.
- Môi và miệng bị khô, mắt trũng do mất nước.
- Chất nôn có màu xanh lá cây, vàng, đỏ, gợn nâu hoặc có dạng như bã cà phê.
- Tiêu chảy, đi phân có màu.
6. Câu hỏi thường gặp
Bên dưới là giải đáp cho một số thắc mắc phổ biến xoay quanh tình trạng trẻ sơ sinh bị nôn trớ để mẹ tham khảo thêm:
6.1. Trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày có sao không?
Trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều trong một ngày sẽ nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách. Bên cạnh áp dụng cách xử lý được chia sẻ bên trên, mẹ nên theo dõi tình trạng của con xem nôn khan hay nôn ra sữa màu sắc chất nôn (vàng, xanh hay gợn nâu) để đưa đi thăm khám kịp thời.
6.2. Trẻ sơ sinh trớ nhiều cặn sữa có nguy hiểm không?
Trẻ sơ sinh trớ nhiều cặn sữa được xem là biểu hiện bình thường trong quá trình phát triển, không phải là bệnh lý. Do đó, mẹ không phải quá lo lắng mà hãy bình tĩnh và xử lý đúng theo hướng dẫn để con cảm thấy thoải mái hơn.
6.3. Trẻ bao nhiêu tháng hết trớ?
Tình trạng nôn trớ do sinh lý ở trẻ sơ sinh sẽ hết dần khi trẻ được 12 tháng tuổi trở đi. Tuy nhiên, trẻ cũng có thể bị nôn trớ kéo dài do một số bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, viêm đường hô hấp trên,...
Nhìn chung, tình trạng trẻ sơ sinh hay bị trớ rất thường gặp do hệ tiêu hóa vẫn còn trong quá trình hoàn thiện. Vì thế mẹ đừng quá lo lắng khi con bị trớ, hãy bình tĩnh tìm hiểu rõ nguyên nhân để có hướng xử lý đúng nhé!
Nguồn tham khảo:
1. Mayo Clinic. Spitting up in babies: What's OK, what's not (Truy cập 25 02 2025).
2. Family Doctor. Spitting Up in Babies (Truy cập 25 02 2025).